تأثیر یادگیری مشارکتی بر خودکارآمدی اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر کلاس‌های چندپایه
محورهای موضوعی :خدیجه اعراب شیبانی 1 , خدیجه علیپور 2 * , امیرحسین غلامی بیناباج 3
1 - استادیار، روانشناسی، پیام نور، تهران، ایران.
2 - استادیار، روانشناسی، پیام نور، تهران، ایران.
3 - کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، پیام نور، تهران، ایران.
کلید واژه: یادگیری مشارکتی - خودکارآمدی اجتماعی - پیشرفت تحصیلی -کلاس‌های چندپایه,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر تأثیر یادگیری مشارکتی بر خودکارآمدی اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر در درس قرآن کلاس‌های چندپایه را موردبررسی قرارداد. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون_ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. برای اندازه‌گیری متغیرها از پرسش‌نامه خودکارآمدی اجتماعی Ladd&Wheeler (1982) و آزمون پیشرفت تحصیلی استفاده شد. به‌منظور اجرای طرح پژوهش از میان مدارس چند پایه، دو کلاس به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به عنوان گروه آزمایش (n=15) و گروه گواه (n=15) در نظر گرفته شد. آزمون پیشرفت تحصیلی و پرسش‌نامه خودکارآمدی اجتماعی به‌منزلة پیش‌آزمون برای هر دو گروه انجام شد. گروه آزمایش در 15 جلسه (45 دقیقه) درس قرآن را به‌صورت مشارکتی، آموزش دیدند، اما گروه گواه در طول مدت اجرا، به روش رایج آموزش دیدند. بعد از پایان دوره آموزش، از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج، برتری معنادار گروه آزمایش را در پیشرفت تحصیلی درس قرآن نشان داد، ولی در زمینة خودکارآمدی اجتماعی، تفاوت معناداری بین گروه‌ها مشاهده نشد.
The present study examined the impact of collaborative learning on social self-efficacy and academic achievement of female students in the Qur'an lesson of multi-grade classes. The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and a control group. To measure the variables, Ladd and Wheeler's social self-efficacy questionnaire and the academic achievement test in the Qur'an lesson were used. Two classes were selected through convenient sampling, one was as the experimental group (n=15) and the other as the control group (n=15). Pre-tests were administered to both groups using the academic achievement test and the social self-efficacy questionnaire. The experimental group received Qur'an lessons through collaborative learning in 15 sessions (45 minutes), while the control group was taught using traditional methods. Post-tests were administered to both groups after the intervention period. The data was analyzed using covariance analysis. The results showed the significant superiority of the experimental group in the academic improvement in academic achievement for the experimental group in the Qur'an course, but no significant difference was observed between the groups in terms of social self-efficacy.
1- استوار، نگار(1387). اثربخشی یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز. پیک نور، 8(1)، 100–110.
2- اسدی، پری(1380). بررسی مشکلات روش‌های موجود تدریس کلاس‌های چندپایه و ارائه روش‌های مناسب‌تر تدریس در کلاس‌های چندپایه شهرستان گلپایگان، گزارش طرح تحقیقی: سازمان آموزش‌وپرورش.
3- اسمعیلی، رسول؛ و حسنی، فریبا(1391). تأثیر روش یادگیری مشارکتی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. فصلنامه تعلیم‌وتربیت استثنایی، 109، 14–5.
4- آقازاده، محرم؛ و فضلی، رخساره(1389). راهنمای آموزش در کلاس‌های چندپایه. تهران: نشر آییژ.
5- بشیری حدادان، گلثوم؛ محمودی، فیروز؛ رضاپور، یوسف؛ و ادیب، یوسف(1394). توصیف تجارب و ادراک معلمان و کارشناسان از آموزش در کلاس¬های چند پایه دوره ابتدایی مناطق روستایی کلیبر. پژوهش¬های آموزش و یادگیری، 2(7)، 120-107.
6- حجازی، الهه؛ سرمد، زهره؛ و بازرگان، عباس(1384). روش¬های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
7- حسین¬چاری، مسعود(1386). مقایسه ﺧﻮدﻛﺎرآﻣﺪي ادراک‌شده در ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻻن در بین گروهی از دانش‌آموزان دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ دوره راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روانﺷﻨﺎﺧﺘﻲ داﻧــﺸﻜﺪة ﻋﻠــﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘــﻲ و روانشناسی داﻧﺸﮕﺎه اﻟﺰﻫﺮا، 3(4)، 104–87. doi:10.22051/PSY.2007.1711
8- حسین¬چاری، مسعود؛ و خیّر، محمد(1381). بررسی کارایی یک مقیاس برای سنجش احساس تنهایی در دانش آموزان دوره راهنمایی. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 19(1)، 59–46.
9- ربیعی، مهدی؛ و شهبازی، محمدرضا(1393). یادگیری مشارکتی و تربیت اجتماعی دانش‌آموزان. تهران: انتشارات تایماز.
10- سلیمانی، نادر؛ حدادیان، احمد؛ و شهرابی، کاظم(1389). بررسی و مقایسه پیشرفت تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کلاس‌های چندپایه و عادی در مدارس ابتدایی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد گرمسار، 4(4)، 144–129.
11- عزیزی، نعمت¬الله؛ و حسین‌پناهی، خلیل(1392). مقایسه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی کلاس‌های چندپایه با دانش‌آموزان مدارس عادی در مهارت‌های زبان فارسی. فصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری دانشگاه شاهد، 20(3)، 194–179.
12- غلامعلی لواسانی، مسعود؛ حجازی، الهه؛ و خندان، فرح(1390). بررسی اثربخشی روش یادگیری مشارکتی بر اضطراب ریاضی و رفتار کمک‌طلبی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 15(4)، 411–397.
13- فتحی آشتیانی، علی؛ و ایوبی، منیژه(1378). مقایسه یادگیری مشارکتی و یادگیری سنتی بر پیشرفت تحصیلی. مجله روانشناسی، 3(3)، 229–221.
14- فضلی، رخساره(1389). تأملی دربارة ارتقای کیفیت فرایندهای یاددهی – یادگیری در کلاس درس با استفاده از جلب مشارکت یادگیرندگان. مجله رشد آموزش ابتدایی، 13(8)، 23–20.
15- کرامتی، محمدرضا(1386). تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 37(1)، 39-55.
16- کرمی، مرتضی؛ محمدزاده قصر، اعظم؛ و افشاری، معصومه(1391). تأثیر روش تدریس مشارکتی بر گروه‌گرایی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه در شهر مشهد. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 9(33)، 105– 93.
17- نادری، عزت¬الله؛ و سیف نراقی، مریم(1382). روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم‌انسانی. تهران: ارسباران.
18- نصرآبادی، حسنعلی؛ و نوروزی، رضاعلی(1383). یادگیری مشارکتی، وابستگی مثبت و تعاملات تقویت‌کننده. دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 2، 102 – 87.
19- یاریاری، فریدون؛ کدیور، پروین؛ و میرزاخانی، محمد(1387). بررسی تأثیر روش تدریس مشارکتی بر عزت‌نفس، مهارت‌های اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان. فصلنامه علمی–پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 3(10)، 166–145.
20- Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986(23-28), 2.
21- Brent, R., & Felder, R. M. (2000, June). Helping new faculty get off to a good start. In 2000 ASEE Annual Meeting Proceedings.
22- Capar, G., & Tarim, K. (2015). Efficacy of the cooperative learning method on mathematics achievement and attitude: A meta-analysis research. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(2), 553-559.
23- Carneiro, M. J. (1998). Ruralidade: novas identidades em construção. Estudos sociedade e agricultura.
24- Erozkan, A., & Deniz, S. (2012). The influence of social self-efficacy and learned resourcefulness on loneliness. Journal of Counseling and Education, 1(2), 57-74.
25- Felder, R. M., & Brent, R. (2007). Cooperative learning. Active learning: Models from the analytical sciences, 970, 34-53.
26- Gokkurt, B., Dundar, S., Soylu, Y., & Akgun, L. (2012). The Effects of Learning Together Technique Which is based on Cooperative Learning on Students' Achieevement in Mathematics Class. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 3431-3434. doi:10.1016/j.sbspro.2012.06.079
27- Iyer, R. B. (2013). Relation between cooperative learning and student achievement. International Journal of Education and Information Studies, 3(1), 21-25.
28- Johnson, D. W., & Johnson, R. (2001). Peer mediation in an inner-city elementary school. Urban Education, 36(2), 165-178. doi:10.1177/0042085901362002
29- Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Smith, K. A. (2014). Cooperative learning: Improving university instruction by basing practice on validated theory. Journal on Excellence in University Teaching, 25(4), 1-26.
30- Kadivar, P., Nejad, S. N., & Emamzade, Z. M. (2005). Effectiveness of multi-grade classes: Cooperative learning as a key element of success. In Proceedings of world academy of science, engineering and technology (Vol. 8, pp. 169-172).
31- Mason, D. A., & Burns, R. B. (1994). A review of the literature on combination classes. California Educational Research Cooperative, School of Education, University of California, Riverside.
32- Miller, B. A. (1991). A Review of the Qualitative Research on Multigrade Instruction.
33- Nawab, A., & Baig, S. R. (2011). The possibilities and challenges of multigrade teaching in rural Pakistan. International Journal of Business and Social Science, 2(15), 166-172.
34- Onwuegbuzie, A. J. (2003). Effect sizes in qualitative research: A prolegomenon. Quality and Quantity, 37, 393-409. doi:10.1023/A:1027379223537
35- Pawluk, S. T. (1992). A comparison of the academic achievement of students in multigrade elementary classrooms and students in self-contained single-grade elementary classrooms. Montana State University.
36- Tran, V. D. (2014). The effects of cooperative learning on the academic achievement and knowledge retention. International journal of higher education, 3(2), 131-140.
37- Wei, M., Russell, D. W., & Zakalik, R. A. (2005). Adult attachment, social self-efficacy, self-disclosure, loneliness, and subsequent depression for freshman college students: A longitudinal study. Journal of counseling psychology, 52(4), 602.
38- Wheeler, V. A., & Ladd, G. W. (1982). Assessment of children's self-efficacy for social interactions with peers. Developmental Psychology, 18(6), 795.