تاثیر آموزش هوش هیجانی بر هراس اجتماعی و احساس محبوبیت زنان کارمند
محورهای موضوعی :
فاطمه فتحی
1
*
,
کوروش فتحی
2
,
سمیه نخعی
3
1 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران.
2 - دکتری روانشناسی تعلیم و تربیت، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران.
3 - دانشجو ارشد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران.
کلید واژه: آموزش هوش هیجانی, هراس اجتماعی, احساس مجبوبیت, زنان کارمند.,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش هوش هیجانی بر هراس اجتماعی و احساس محبوبیت زنان کارمند بوده است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان کارمند آموزش و پرورش شهرستان زهک در سال تحصیلی 1401-1400 بود. از این جامعه نمونه ای به حجم 40 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای هدفمند انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. سپس هر دو گروه در مرحله پیش و پس آزمون پرسشنامه هوش هیجانی بار-آن، پرسشنامه هراس اجتماعی کانور و پرسشنامه احساس محبوبیت معدندار آرانی و پاریاد را تکمیل، و در این اثناء شرکت کنندگان گروه آزمایش در طی 8 جلسه، 90 دقیقه ای، به مدت 2 روز در هفته در معرض آموزش های هوش هیجانی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که آموزش هوش هیجانی به طور معنی داری منجر به کاهش میانگین نمرات هراس اجتماعی و افزایش میانگین نمرات احساس محبوبیت در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان مطرح کرد که آموزش هوش هیجانی بر احساس محبوبیت و هراس اجتماعی زنان کارمند موثر است.
The purpose of this study was to examine the impact of emotional intelligence training on social phobia and the feeling of popularity in female employees. This study was conducted as quasi-experimental research with a pre-test, post-test design including a control group. The statistical population of the study included all female employees of the Education Department in Zahak County during the 2021-2022 academic year. A sample of 40 individuals was selected using purposive cluster sampling and randomly assigned to the experimental group (20 participants) and the control group (20 participants). Both groups completed the Bar-On Emotional Intelligence Questionnaire, the Connor Social Phobia Questionnaire, and the Arani and Pariad Popularity Feeling Questionnaire in both the pre-test and post-test phases. During the intervention, the experimental group underwent eight 90-minute sessions of emotional intelligence training, conducted twice a week. Data analysis revealed that emotional intelligence training significantly reduced the mean social phobia scores and increased the mean popularity scores in the experimental group compared to the control group. Based on the results, it can be concluded that emotional intelligence training is effective in enhancing the feeling of popularity and reducing social phobia in female employees.
1- احمدی، حبیب؛ و دهقانی، رودابه(1394). آراء و اندیشه‌های اولریش بک (نظریه‌پرداز جامعه مخاطره‌آمیز). فصلنامه توسعه اجتماعی. توسعه انسانی سابق، 10(2). doi:10.22055/qjsd.2016.11946
2- باستانی، لیلا(1396). تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش هیجانی بر اضطراب اجتماعی و سلامت روانی نوجوانان مبتلا به اضطراب اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور. واحد تهران جنوب.
3- بخشی، رقیه؛ و صدیقی ارفعی، فریبرز(1400). اثربخشی آموزش هوش هیجانی با میانجیگری خودکارآمدی اجتماعی بر اضطراب اجتماعی و کمال‌گرایی دانش آموزان دختر. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 43(1).
doi:10.22111/jeps.2021.6477
4- برخورداری، معصومه؛ رستم بیگی، پریسا؛ و قاسم‌نژاد سیده، مدینه(1394). سنجش میزان هوش هیجانی دانشجویان پرستاری. پژوهش پرستاری،۱۰ (۴)، ۱۹-۱۲.
5- پاشا، رضا؛ گل شکوه، فرزانه(1396)، تأثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی، عاطفی دانش آموزان دارای اختلالات هیجانی و رفتاری. مجله مطالعات ناتوانی، 7(0).
dor:20.1001.1.23222840.1396.7.0.61.9
6- جلیلی، مریم(1395). اثربخشی آموزش هوش هیجانی در کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان. چهارمین همایش ملی مشاوره و سلامت روان، قوچان.
7- خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ چایچی طهرانی، نازگل؛ و ثناگو، اکرم(1398). ارتباط هوش معنوی و هوش هیجانی با شفقت به خود دانشجویان دختر رشته پرستاری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی۱9، ۵۳-۴۴.
8- دهقانی سلطانی، مهدی؛ شیری، اردشیر؛ فرجی، الهام؛ و فارسی زاده، حسین(1396). تأثیر هوش هيجاني بر عملکرد کارکنان در صنعت هتلداري: نقش ميانجي استراتژی‌های بازيگري و فرسودگي هيجاني. نشریه مطالعات مدیریت گردشگری،12(0). doi:10.22054/tms.2017.13389.1376
9- رضایی، محسن؛ فرهادی، علی؛ و گودرزی، کوروش(1399). مقایسه اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی و گروه‌درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش بر عزت‌نفس و اختلال هراس اجتماعی کارمندان. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 3(1).
10- رضایی فر، مریم؛ نیکنامی، مهرداد؛ آزادیان، مرضیه؛ و صاحب‌الزمانی، محمد(1399). مقایسه آموزش مؤلفه‌های هوش هیجانی دانشجویان گروه‌های علوم پزشکی و غیرپزشکی. مجله‌ی توسعه آموزش جندی‌شاپور. فصلنامه‌ی مرکز مطالعات و توسعه‌ی آموزش علوم پزشکی، 11(1). doi:10.22118/edc.2020.104056
11- سرباز وطن، ژاله؛ نجف زاده، محمدرحیم؛ جنانی، حمید؛ و برقی مقدم، جعفر(1400). تدوین مدل سلامت عملکرد شغلی معلمان تربیت‌بدنی مبتنی بر مدیریت استعداد و هوش هیجانی. مجله تصویر سلامت، 12(4).
12- صفری، محمود(1399). بازتاب هوش عاطفی در عملکرد شغلی معلمان منطقه 15 تهران. توسعه حرفه‌ای معلم، 1399; 5(1)، 77-86. dor:20.1001.1.24765600.1399.5.1.5.1
13- صفی خان قلی زاده، سیما؛ مریدی، حدیث؛ آبیار، ذوالفقار؛ زمانی، نرگس(1396). آموزش مهارت‌های ارتباط مؤثر بر اضطراب و هراس اجتماعی دانشجویان. مجله پژوهش سلامت، 2(4).
14- صفی خانی، فریده؛ اولی پور، علیرضا؛ بیت سیاح، کریم؛ و ثابت ایمانی، محبوبه(1390). بررسی هوش هیجانی در دانشجویان رشته مدارک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. توسعه‌ی آموزش جندی‌شاپور.
15- فتحی آشتیانی، علی(1398). آزمون‌های روان‌شناختی. تهران: بعثت، چاپ پانزدهم.
16- فتحی، آیت‌الله؛ محمدی، شروین؛ و بازدار، صیاد(1399). اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری و سازگاری فردی و اجتماعی دانش آموزان. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، شماره50.
doi:10.30495/jinev.2020.1890613.2099
17- فرح‌بخش، سعید؛ و یوسفوند، کبری(1397). تبیین رابطه‌ی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاه با میانجیگری محبوبیت اجتماعی. فصلنامه علمی-پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 9(3).
18- فرنوش، فاضل؛ خدادادی، مجتبی؛ و نوحی، شهناز(1399). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر فن‌آوری واقعیت مجازی و ذهن آگاهی- پذیرش بر کانون توجه و نشانه‌های اختلال اضطراب اجتماعی. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران. ،۳۰ (۳)، ۳۱۲-۲۹۹. doi:10.22075/jcp.2019.17390.1642
19- قادرآبادی، زینب؛ امیرکبیری، علیرضا؛ ربیعی مندجین، محمدرضا(1396). رابطه‌ی هوش هیجانی و عملکرد شغلی کارکنان در بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران. پیاورد سلامت، ۱۱(۴)، ۴۷۸-۴۶۹.
20- قرائی پور، رضا؛ و آل ابراهیم، الهام(1393). مدیریت استعداد و نقش آن در بهبود عملکرد فردی و سازمانی. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی، مرودشت.
21- قلی پور، رحمت اله؛ و خزایی محمود(1397). مطالعه تأثیر ادراک استراتژی مدیریت استعداد بر عملکرد شغلی کارکنان با نقش میانجیگری هوش عاطفی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول.
22- قلی زاده تهرانی، ندا؛ نوریان، محمد؛ و شاه‌محمدی، نیره(1396). تأثیر آموزش هوش هیجانی بر ارتقای هوش هیجانی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران پزشکی در سال 94-1393. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی.
23- کرمی، جهانگیر؛ حیدری شرف، پریسا؛ و شفیعی، بهناز(1394). رابطه راهبردهای تنظیم هیجان و هوش هیجانی با هراس اجتماعی در دانش آموزان آسیب‌دیده بینایی و آسیب‌دیده شنوایی. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 1(0).
24- کیانی، آرزو؛ کیانی، سحر؛ مختاری، رضا؛ شیرمحمدی، نسیم(1397). بررسی رابطه رفتارهای استرس‌زا با تنظیم هیجانی، هوش هیجانی و خلاقیت هیجانی در دانشجویان. مجله پرستاری و مامایی، ۱۶(۳)، ۱۸۷-۱۷۷.
25- محمودی، عمر؛ و درخشانی، امید(1393). نقش هوش عاطفی(هوش اجتماعی) و مؤلفه‌های آن در عملکرد شغلی کارکنان. همایش بین‌المللی مدیریت، تهران.
26- مرادی، علی؛ محمدی فر، نجات(1399). نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا، نشریه علمی انتظام اجتماعی، 2(1).
27- مزینانی، فرزانه؛ کوچک انتظار، رویا؛ نوری، ابوالقاسم؛ و صالحی، مهدیه(1401). مقایسه اثربخشی روش‌های آموزش ذهن آگاهی و هوش هیجانی بر تنیدگی شغلی، تعارض کار- خانواده و رواندرستی. ماهنامه علوم روان‌شناختی،21(109).
doi:10.52547/JPS.21.109.187
28- معدن دار آرانی، عباس؛ و پاریاد، رحمان(1390). بررسی رابطه محبوبیت اجتماعی اعضای هیئت‌علمی با ارزشیابی دانشجویان از آنان در دانشگاه لرستان. دو فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال سوم، 3(1).
29- موسوی، سید ابراهیم(1391). رابطه هوش هیجانی و هوش سازمانی با خلاقیت شغلی کارکنان منطقه یک دانشگاه آزاد اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
30- نادری ده شیخ، معصومه؛ و برنا، معصومه(1399). تأثیر آموزش هوش هیجانی بر اضطراب اجتماعی، سازگاری اجتماعی و سلامت روانی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. روانشناسی اجتماعی بهار، 54(1)، 135-125.
31- نوری، نرگس؛ معینی، بابک؛ قلعه ایها، علی؛ فردمال، جواد؛ و ضاربان، ایرج(1395). بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی بر مبنای تئوری حمایت اجتماعی در کاهش استرس درک شده و ارتقاء مهارت‌های ارتباطی دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان شهر همدان. مجله آموزش و سلامت جامعه، 3(4).
32- Abe, K., Niwa, M., Fujisaki, K., & Suzuki, Y. (2018). Associations between emotional intelligence, empathy and personality in Japanese medical students. BMC medical education, 18, 1-9.
doi:10.1186/s12909-018-1165-7
33- Aung, M. K., & Moe, S. A. K. (2020). Emotional Intelligence and Social Anxiety of Undergraduate Students from Sagaing university of education. J. MyanmarAcad. Arts Sci. 2020Vol. XVIII, (9B).
34- Alsughayir, A. (2021). The effect of emotional intelligence on organizational commitment: Understanding the mediating role of job satisfaction. Management Science Letters, 11(4), 1309-1316.
doi:10.5267/j.msl .2020.11.008.
35- Bar-on R, & parker, D, A, 2000, the hand book of emotional intelligence: Bass. Sanfrancisco.
36- Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI) 1. Psicothema, 13-25.
37- Bar-On, R. (1997). Bar-on Emotional Quotient Inventory. Toronto: Multi Health System Inc.
38- Bar-On, R.,Parker,J.D.A. (2000). The Hand Book of Emotional Intelligence. Sanfrancisco California, Jossey Boss.
39- Boussiakou, L. G., & Boussiakou, I. (2008). Student development using emotional intelligence.
40- Bucich, M., & MacCann, C. (2019). Emotional intelligence and day-to-day emotion regulation processes: Examining motives for social sharing. Personality and individual differences, 137, 22-26.
doi:10.1016/j.paid.2018.08.002
41- Bui, E., Anderson, E., Goetter, E. M., Campbell, A. A., Fischer, L. E., Barrett, L. F., & Simon, N. M ,2017, Heightened sensitivity to emotional expressions in generalized anxiety disorder, compared to vsocial anxiety disorder, and controls. Cognition and Emotion, 31(1), 119-126.
doi:10.1080/02699931.2015.1087973
42- Gemma Cherry M, Fletcher I, O'Sullivan H, 2014, What impact do structured educational sessions to increase emotional intelligence have on medical students BEME Guide, No 17.11-19.
doi:10.3109/0142159X.2011.614293
43- Connor, K. M., Davidson, J. R., Churchill, L. E., Sherwood, A., Weisler, R. H., & Foa, E. (2000). Psychometric properties of the Social Phobia Inventory (SPIN): New self-rating scale. The British Journal of Psychiatry, 176(4), 379-386.
44- Goleman, D ,1999, Emotional Intelligence. Translated by Nasrin Parsa in 2010. Tehran. Roshd Publication.
45- Goleman, D. Boyatzis, R.E,. & Rhee, k ,1999, Clustering competence in emotional intelligence insights from the emotional competence inventory. (ECI). https://www.eiconsortium.org/pdf/eci_acticle.pdf
46- Irfan, M., Saleem, U., Sethi, M. R., & Abdullah, A. S. (2018). Do we need to care: emotional intelligence and empathy of medical and dental students. Journal of Ayub Medical College Abbottabad, 31(1), 76-81.
47- Latif, H., Majoka, M. I., & Khan, M. I. (2017). Emotional intelligence and job performance of high school female teachers. Pakistan Journal of Psychological Research, 32(2).
48- Liberty, S., & Kida, M. I. (2017). The effect of emotional intelligence on employees performance. Review of Public Administration and Management, 6(12), 22-32.
49- Magnano, P., Craparo, G., & Paolillo, A, 2016, Resilience and emotional intelligence: which role in achievement motivation. International Journal of Psychological Research (INT.J.Psychological.Res), 9 (0), 9-81.
50- Moroń, M., & Biolik-Moroń, M. (2021). Trait emotional intelligence and emotional experiences during the COVID-19 pandemic outbreak in Poland: A daily diary study. Personality and individual differences, 168, 110348. doi:10.1016/j.paid.2020.110348
51- Pasha R, Golshekoh F, 2017, Effect of emotional intelligence training on aggression and social adjustment on students with behavioral and emotional disorders, MEJDS, vol. 4,2349-3429. https://jdisabilstud.org/article-1-711-en.pdf
52- Sundararajan, S., & Gopichandran, V. (2018). Emotional intelligence among medical students: a mixed methods study from Chennai, India. BMC medical education, 18, 1-9.
doi:10.1186/s12909-018-1213-3
53- Rezaee, M., Farhadi, A., & Goodarzi, K. (2020). Comparison the Effectiveness of Acceptance and Commitment Group Therapy and Social Skills Training on Self-Esteem and Social Phobia Disorder. Yafteh, 22(3).
54- Otor, J. (2018). The Effect of Emotional Intelligence on Teachers Performance in Secondary Schools in Benue State, Nigeria. doi:10.1371/journal.0816605.
55- Zimbardo, P. G., & White, G. (1972). Stanford Prison experiment slide-tape show.
56- Wittchen, H. U., & Fehm, L. (2001). Epidemiology, patterns of comorbidity, and associated disabilities of social phobia. Psychiatric Clinics, 24(4), 617-641. doi:10.1016/S0193-953X(05)70254-9
57- Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the metacognitions questionnaire: properties of the MCQ-30. Behaviour research and therapy, 42(4), 385-396. doi:10.1016/S0005-7967(03)00147-5