ملاحظات فقهی در باب روش¬های نوین زیبایی: تعادل میان احکام دینی و کرامت انسانی
محورهای موضوعی :
1 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
کلید واژه: ملاحظات فقهی, زن, روش‌های نوین زیبایی, احکام دینی و کرامت انسانی.,
چکیده مقاله :
یکی از مهم‌ترین ساحت‌های وجودی انسان، کرامت و ارزشمندی اوست؛ انسان دارای دو نوع کرامت ذاتی و اکتسابی است؛ آنچه می‌تواند زمینه سعادت و رستگاری او را فراهم کند، کرامت اکتسابی و ارزشی است که در پرتو ایمان و اعمال صالح به دست می‌آید. بی‌گمان برخورداری زنان از کرامت انسانی، بر مبانی و پایه‌های مهمی ازجمله بُعد معنوی شخصیت زنان و نقش آنان در انسان‌سازی، ظرفیت تحصیل علم و دستیابی به کمالات انسانی، برخورداری از نیروی تعقّل و اندیشه و هدف غایی در خلقت آنان استوار است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، این نتایج حاصل شده است که: اگرچه میل به زیبایی و تنوّع طلبی، از جمله امیان فطری در وجود انسان است که در زنان به‌عنوان یکی از مظاهر زیبایی و جمال به هنگام خلقت قرار داده شده است؛ لیکن چنانچه از این میل در راه صحیح استفاده نشود و موجب توجّه افراطی زنان به مصادیق آرایش‌های نوپدید و در نهایت تبرّج و خودنمایی شود؛ ازآنجایی‌که نتیجه‌ای جز ابتذال شخصیت زن، غفلت از فلسفه آفرینش و بازماندن از سیر تکامل اخلاقی و معنوی به دنبال ندارد، در منافات با کرامت و منزلت جایگاه زن قرار می‌گیرد که به حکم قاعده عقلی «دفع ضرر احتمالی واجب است»، باید ترک شود.
One of the most significant dimensions of human existence is dignity and intrinsic worth. Human beings possess two types of dignity: inherent and acquired. The latter, acquired dignity, which is attained through faith and righteous deeds, serves as the foundation for achieving happiness and salvation. Undoubtedly, women’s enjoyment of human dignity is rooted in fundamental principles, including the spiritual dimension of their personality, their role in shaping humanity, their capacity to pursue knowledge and achieve human virtues, their faculty of reason and intellect, and the ultimate purpose of their creation. This study, conducted using a descriptive-analytical method, has yielded the following findings: Although the desire for beauty and variety is an innate inclination in human nature—manifested in women as an embodiment of beauty and grace bestowed upon them at creation—if this inclination is not channeled appropriately and leads to an excessive focus on emerging beauty practices, ultimately resulting in ostentation and self-display, it produces nothing but the degradation of a woman’s character, neglect of the purpose of creation, and hindrance of moral and spiritual growth. Such outcomes stand in contradiction to the dignity and status of women. Based on the rational principle that "preventing potential harm is obligatory," these practices must be avoided.
1- قرآن کریم
2- نهج¬البلاغه
3- ابن ابی‌المکرم، عزالدین(1364). النهایه فی غریب الحدیث. قم: اسماعیلیان.
4- ابن فارس، احمد(1382). معجم مقاییس اللغة. قم: الاعلام الاسلامی.
5- ابن منظور، محمد بن مکرم(1383). لسان العرب. قم: ادب الحوزه.
6- ابوشقه، عبدالحلیم محمد(1398). تحریر المرأة فی عصر الرسالة. کویت: دارالقلم.
7- اکبری، محمود(1381). برای ریحانه: رهنمودهایی برای دختران جوان. قم: گلستان ادب.
8- آمدی، عبدالواحد(1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: تبلیغات اسلامی.
9- البحرانی الاصفهانی، شیخ عبدالله؛ و الموحد الابطحی الاصفهانی، سید محمدباقر(1383). عوالم العلوم و المعارف و الاحوال. قم: مدرسه الامام المهدی.
10- الحسون، محمد و مشکور، ام‌علی(1399). اعلام النساء المؤمنات. تهران: اسوه.
11- الجوهری، اسماعیل بن حماد(1385). الصحاح تاج اللغة. بیروت: دارالعلم للملایین.
12- الکلینی، محمد بن یعقوب(1388). الکافی. قم: دارالکتب الاسلامیه.
13- المجلسی، محمدباقر(1374). بحارالانوار. تهران: اسلامیه.
14- السلمی، ابوعبدالرحمن محمد بن حسین(1385). ذکر النسوة المتعبدات الصوفیات. تهران: علم.
15- الطبرسی، امین‌الاسلام(1393). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی.
16- الطبرسی، فضل بن الحسن(1396). تفسیر جامع الجوامع. قم: نشر اسلامی.
17- الطباطبایی، سید محمدحسین(1395). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الأعلمی.
18- الطوسی، محمد بن الحسن(1385). التبيان فی تفسیر القرآن، الاعلام الاسلامی.
19- امینی، عبدالحسین(1363). فاطمه الزهرا . تهران: امیرکبیر.
20- اسحاقی، سیدحسین(1387). گوهر عفت. قم: تبلیغات اسلامی.
21- تفتی، اکرم(1402). آرایش‌های نوپدید: پژوهشی فقهی در طهارت‌های سه‌گانه. قم: بوستان کتاب.
22- جامی، عبدالرحمن بن احمد(1395). نفحات الانس. تهران: حوا.
23- جعفری، محمدتقی(1370). حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب. تهران: خدمات حقوق بین‌المللی.
24- جوادی آملی، عبدالله(1366). کرامت در قرآن. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
25- جوادی آملی، عبدالله(1383). تفسیر موضوعی قرآن. قم: اسراء.
26- جوادی آملی، عبدالله(1385). ادب فنای مقربان. قم: صدرا.
27- جوادی آملی، عبدالله(1385). زن در آینه جلال و جمال. قم: اسراء.
28- حسینی، سیدابراهیم(1393). منزلت و حقوق زن. تهران: کانون اندیشه جوان.
29- حسینی دشتی، سیدمصطفی(1369). معارف و معاریف. قم: اسماعیلیان.
30- حقی، اسماعیل بن مصطفی(1392). تفسیر روح البیان. بیروت: دارالفکر.
31- حکیمی، محمدرضا؛ حکیمی، محمد؛ و حکیمی، علی(1400). الحیاة. قم: انتشارات اسلامی.
32- درنیقه، محمداحمد(1388). اعلام العابدات الزاهدات. بیروت: المؤسسه الجامعیه للدراسات.
33- دینانی، غلامحسین(1383). جایگاه ملاصدرا در علوم عقلی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
34- رجبی، محمود(1379). انسان‌شناسی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
35- رحیمی‌نژاد، اسماعیل(1390). نگرش اسلامی به کرامت انسانی. معرفت حقوقی، 1(2)، ۱۱۳-۱۲۶.
36- رشیدی، حسین(1385). حریم عفت: حجاب از دیدگاه آیات و روایات. قم: رازبان.
37- رولان، رومن(1396). مهاتما گاندی ترجمه محمد قاضی. تهران: روزبهان.
38- زیدان، عبدالکریم(1391). المفصل فی احکام المرأة. بیروت: الرسالة.
39- سبحانی، جعف(1345). فروغ ابدیت. قم: دارالتبلیغ اسلامی.
40- سیاح، احمد(1378). فرهنگ بزرگ جامع نوین. ترجمه المنجد. تهران: اسلام.
41- شیخ صدوق(1382). من لا یحضره الفقیه. قم: جامعه مدرسین.
42- طریحی، فخرالدین(1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
43- طیبی، ناهید(1390). عطر عفت: نگرشی نو بر عفت و حجاب. قم: جامعه الزهرا .
44- علامة امینی، عبدالحسین(1363). فاطمه الزهرا . تهران: امیرکبیر.
45- عهد جدید بر اساس کتاب مقدس اورشلیم(1394). ترجمه پیروز سیار. تهران: نی.
46- فراهیدی، خلیل(1388). کتاب العین. قم: دارالهجرة.
47- قیصری، داود بن محمد(1400). شرح قیصری بر فصوص الحکم. تهران: مولی.
48- کتاب مقدس(1373). بیروت: دارالمشرق.
49- گری، بنوات(1378). زنان از دید مردان. ترجمه محمدجعفر پوینده. تهران: جامی.
50- مجلسی، محمدباقر(1374). بحارالانوار. تهران: اسلامیه.
51- مصباح یزدی، محمدتقی(1382). نظریه حقوقی اسلام: حقوق متقابل مردم و حکومت. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی..
52- مصطفوی، سیدکاظم(1390). قواعد فقه. تهران: میزان.
53- مطهری، مرتضی(1353). مسئله حجاب. تهران: شرکت سهامی انتشار.
54- مطهری، مرتضی(1372). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
55- معین‌الاسلام، مریم؛ و غلامی، علی(1388). زن منتظر و منتظرپروری. قم: مؤلف.
56- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1368). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة. قم: مصطفوی.
57- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1381). رساله سه اصل. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
58- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1397). تفسیر القرآن الکریم. بیروت: دارالتعارف.
59- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1380). المبدأ و المعاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
60- موسوی خمینی، روح‌الله(1368). صحیفه نور. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
61- موسوی خمینی، روح‌الله(1373). چهل حدیث. قم: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
62- موسوی خمینی، روح‌الله(1381). تفسیر سوره حمد. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
63- موسوی خمینی، روح‌الله(1393). جایگاه زن در اندیشه امام خمینی، تبیان (دفتر هشتم). تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
64- مهریزی، مهدی(1386). زن در اندیشه اسلامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
65- نصری، عبدالله(1376). سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.