بررسی دیدگاه اسلام در مورد عملکرد اقتصادی زنان و نقش آنان در توسعه اقتصادی
محورهای موضوعی :
1 - استادیار دفتر گسترش آموزش عالی، معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران
کلید واژه: قرآن, توسعه, توسعه سرمایه انسانی, تعالیم اسلامی, استقلال مالی, آموزش و زنان.,
چکیده مقاله :
اسلام با تبیین جایگاه حقیقی زن، حقوق مالی و اقتصادی فراوانی را برای زنان در نظر گرفته است. لیکن برای ایشان مسئولیت های مالی در تأمین معاش خانواده قرار نداده است. لذا، زنان نه تنها از استقلال مالی برخوردار هستند بلکه تمام حقوق مالی متعلق به زن در نظام حقوقی اسلام (مانند ارث، مهریه، نفقه، درآمد ناشی از کار و ...) متعلق به او است و هیچ کس حق تعرض، مطالبه و تصرف آن را ندارد. علاوه بر این زنان در تشکیل سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی جامعه مؤثر هستند. باتوجه به نقش هایی که زنان در توسعه اقتصادی جامعه دارند، در این مقاله به بررسی دیدگاه اسلام در مورد حقوق اقتصادی زنان پرداخته و سپس نقش هایی که زنان در توسعه اقتصادی جامعه اسلامی دارند، مورد ارزیابی قرار می گیرد و پیشنهاداتی در جهت ارتقای توانمندی زنان ارائه می شود. روش بررسی موضوع در این مقاله توصیفی-تحلیلی است.
By explaining the genuine status of women, Islam has considered many financial and economic rights for women; however, in Islamic financial law, women have no financial responsibility for providing the family means of livelihood for their household. Therefore, women have financial independence, and all rights such as inheritance, dowry, alimony, income from work belong to women based on the Islamic legal system. No one has the right to attack, demand, and seize this right. In addition, women are involved in the foundation of economic development and the creation of human capital. This paper explores the Islamic view of women's economic status. Then, the role of women in the economic development of Islamic society is evaluated, and suggestions are made to enhance women's empowerment. This article is descriptive and analytical.
1- ابوت، پ.، و والاس، ک. (۱۳۸۰). جامعه¬شناسی زنان. ترجمه نجم عراقی، م. نشر نی، تهران، ایران.
2- اکبری، ح. (1391). نقش زنان در توسعه پایدار محیط زیست. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، 10(4)، 37-56.
3- امام خمینی، ر. (1387). صحیفه امام. تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
4- آیت¬الله خامنه¬ای، ع. (1371). بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از زنان. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت¬الله العظمی خامنه¬ای. بازیابی شده در 20 اسفند 1399 از farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2645
5- باقری، ش. (۱۳۹۰). ارزش افزوده کار خانه‌داری زنان و عوامل موثر بر آن. فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 9(3)، 89-109.
6- بختیار، م.، و رضایی، ا. (1391). بررسی مقام و جایگاه زن در اسلام و مسیحیت. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 11، 61-73.
7- تقی¬پور، ا. (1390). نقش زن ایرانی در اصلاح الگوی مصرف و ارائه راهکارهای آن. مجله زن و خانواده.
8- حکمت¬نیا، م. (1390). حقوق زن و خانواده.چاپ اول. سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
9- حکمت¬نیا، م. (1390). حقوق و مسئولیت های فردی و اجتماعی زن. چاپ اول. سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
10- حکمت نیا، م. (1390). فلسفه نظام حقوق زن. چاپ اول. سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
11- رزمی، م.، و حاجبی، ا. (1395). تأثیر آموزش عالی زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب عضو اپک و شمال آفریقا. فصلنامه تحقیقات مدل سازی اقتصادی ، 6(24)، 175-200.
12- شبابی، م.، و صفوی ، ح. (1398). نقش زنان در فرآیند توسعه کشورهای اسلامی. فصلنامه مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 1(2)..
13- علیزاده، م. (1390). نقش اشتغال زنان در توسعه. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 2(5)، 49-59.
14- غفاری، غ.، یوسفی ، ن. (1398). فرصت های نابرابر و مشارکت اقتصادی زنان. مجله جامعه شناسی ایران، 19(2)، 67-98..
15- قدوسی، ز. (1395). نقش خانواده در توانمند سازی فرزندان. فصلنامه مطالعات پژوهشی زنان، 3(2)، 41.
16- کاظمی، ع.، خالقی پناه، ک.، و جلوند، ا. (1397). مطالعات توسعه انسانی زنان و جنسیت. فصلنامه برنامه ریزی در رفاه و توسعه اجتماعی، 9(34).
17- کولایی، ا.، و حافضیان، م. (1385). نقش زنان در توسعه اقتصادی کشورهای اسلامی. پژوهش زنان، 4(2-1)، 33-60.
18- گزارش ملی وضعیت زنان در جمهوری اسلامی ایران. (1374). دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری اسلامی ایران.
19- محمدی، م. (1385). اشتغال زنان و نقش آن در توسعه. مجله دانش پژوهان، 9.
20- مسرور، ا. (1390). بررسی استقلال و امتیازات مالی زن در نظام حقوقی اسلام. دانشگاه سیستان و بلوچستان.
21- مطهری، م. (1375). نظام حقوق زن در اسلام و خانواده. انتشارات صدرا ، چاپ نوزدهم.
22- مکارم شیرازی، ن. (1374). تفسیر نمونه، تهران. دارالکتب الاسلامیه.
23- موسوی خامنه، م. (1371). زنان در فرآیند توسعه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
24- نیاقی، ا. (1398). نقش زنان در توانمندسازی آنان در توسعه پایدار زیست محیطی. مطالعات علوم محیط زیست، 4(2)، 1614-1622.
25- Busse, M., & Spielmann, C. (2006). Gender inequality and trade. Review of International Economics, 14(3), 362-379.
26- Klasen, S., & Lamanna, F. (2009). The impact of gender inequality in education and employment on economic growth: new evidence for a panel of countries. Feminist economics, 15(3), 91-132.
27- Yakubu, A. Y. (2010). Factors influencing female labor force participation in South Africa in 2008. The African Statistical Journal, 11.