پیش‌بینی کیفیت روابط زناشویی زنان بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و ناگویی هیجانی
محورهای موضوعی :راضیه السادات مکیان 1 * , سمیرا کرمی 2 , انسیه آبکار 3
1 - کارشناس ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
2 - مربی، گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی امام جواد. یزد، ایران.
3 - کارشناس روانشناسی،دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی امام جواد. یزد، ایران.
کلید واژه: کیفیت روابط زناشویی, ناگویی هیجانی, ویژگی¬های شخصیتی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی کیفیت روابط زناشویی زنان بر اساس ویژگی های شخصیتی و ناگویی هیجانی اجرا شد. روش پژوهش همبستگی از نوع پیش‌بین بوده است و جامعه آماری آن شامل کلیه زنان متأهل خانه‌دار شهر یزد بود که تعداد 333 نفر به‌صورت داوطلبانه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های ناگویی هیجانی تورنتو، سنجش صفات پنج‌گانه شخصیتی (NEO) و مقیاس کیفیت زناشویی باسبی و همکاران (RDAS) صورت گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که ویژگی های شخصیتی برونگرایی، وظیفه‌شناسی و تجربه‌پذیری به‌طور مثبت و روان آزرده خویی و ناگویی هیجانی به‌طور منفی قابلیت پیش‌بینی کیفیت روابط زناشویی زنان را دارند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژگی های شخصیتی برونگرایی، روان آزرده خویی، وظیفه‌شناسی، تجربه‌پذیری و ناگویی هیجانی قابلیت پیش‌بینی کیفیت روابط زناشویی زنان خانه‌دار را دارند.
The present study aimed to predict the quality of women's marital relationships based on personality traits and emotional Alexithymia. The correlational research method was predictive and its statistical population included all married women who were housewives in Yazd city and 333 sample were selected voluntarily. five personality traits (NEO) and Busby et al.'s Marital Quality Scale (RDAS) were measured to collect data from the Toronto alexithymia questionnaire. In addition, pearson's correlation and stepwise regression were used to analyze the data. Based on the results, the personality traits of extroversion, conscientiousness, and openness to experience positive and irritability and emotional ataxia negatively predict the quality of women's marital relationships. Furthermore, the personality traits of extroversion, irritability, conscientiousness, openness to experience, and emotional ataxia can predict the quality of marital relationships of housewives.
1. اسدزاده، آ.، حبی، م ب.، زارع بهرام‌آبادی، م.، فرهنگی، ع. (1400). مدل‌سازی معادلات ساختاری ویژگی‌های شخصیتی و تعارضات زناشویی با نقش میانجی¬گری ناگویی هیجانی. زن و مطالعات خانواده،14(54). شماره 54. ص 7-32.
2. اشرافیان لک، س.، باقری، ن. (1399). مقایسه الگوهای ارتباطی خانواده و ویژگی‌های شخصیتی در زوجین متقاضی طلاق با افراد عادی. سلامت اجتماعی. 8(1). 24-14.
3. امیرخسروی، آ.، بهرامی، ه.، سعادتی شامیر،الف. (1401). مدل ساختاری طلاق عاطفی در ارتباط با ناگویی هیجانی و بخشودگی بین فردی با نقش میانجی نارضایتی زناشویی در زنان. فصلنامه علمی روان‌سنجی،10(40). ص 7-20.
4. ایران‌دوست، ر.، سهرابی، ف.، ملیح الذاکرینی،س.، و آهی، ق. (1397). مدل علّي روابط بين ناگويي هيجاني با عملکرد جنسی زنان با ميانجي¬گري درماندگی روان‌شناختی و صمیمیت زناشویی. فصل¬نامه خانواده¬پژوهی،14(56). شماره 56.ص 531-515.
5. بحرینی، ز.، کشوری، ب.، و فرنام، علی. (1398). نقش پیش‌بینی کننده ناگویی هیجانی در رضایت و بخشش زناشویی در میان زنان دارای شخصیت ضد¬اجتماعی. سلامت اجتماعی. 6(2). 216-208.
6. بشارت، م. (1392). مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو: پرسشنامه، روش اجرا و نمره‌گذاری (نسخه فارسی). 10(37).92-90.
7. پارپایی، ر.، امیری، ح.، عارفی، م. (1401). الگوی معادلات ساختاری رضایتمندی زوجین بر اساس مؤلفه‌های شخصیتی پنج عاملی نئو با میانجیگری ارتباط مادرـ فرزند. نشریه علمی فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. 17(60). 193-179.
8. نوع مقاله: مقاله پژوهشی
9. پناهی، ا.، و فاتحی¬زاده، م. (1393). بررسي رابطه بين مؤلفه‌های سرمایه روان‌شناختی و کیفیت زندگی زناشویی در بين زوجين شهر اصفهان. زن و جامعه (جامعه‌شناسی زنان). 5(1).155-139.
10. ترقی¬جاه، ص.، بهادری خسروشاهی، ج.، و خانجانی، ز. (1395). پیش¬بینی رضایت زناشویی زنان با ویژگی¬های شخصیتی و دین¬داری آن‌ها. مشاوره و روان¬درمانی خانواده.2(22).
11. جورابچی،س، م.، دوایی، مهدی.، و مردانی¬راد، مژگان. (1399). طراحی مدل تعهد زناشویی بر اساس مؤلفه‌های سلامت روانی، ویژگی‌های شخصیتی با میانجیگری رضایت جنسی در زوجین مراجعه‌کننده به مراکز خانه‌های سلامت شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی قرآن و طب. 5(1). 109-93
12. چهره، ه.، ازگلی، گ.، ابوالمعالی، خ.، و نصیری، م. (1396). بررسی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی و رضایت زناشویی بر اساس مدل پنج عامل بزرگ شخصیتی: مرور سیستماتیک. دانشگاه علوم پزشکی کردستان. 22(5).132-121.
13. حسینی، ا.، زهراکار، ک.، داورنیا، ر.، شاکرمی، م.، و محمدی، ب. (1394). رابطه‌ی تعهد زناشویی با ویژگی‌های شخصیتی. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 22(5).788-796.
14. حیدری، م. (1396). بررسی روابط چندگانه میان رضایت از زندگی، رضایت زناشویی و رضایت جنسی با بهبود کیفیت زندگی زناشویی زنان متأهل شهرستان آباده. فصلنامه زن و جامعه.8(32).228-205.
15. خواجه، ف.، و خضری¬مقدم، ن. (1395). رابطه‌ی ناگویی هیجانی و مشکلات بین¬شخصی با رضایت زناشویی در پرستاران زن متأهل. مجله پرستاری و مامایی. 14(7). 638-630.
16. رجبي، غ.، كاوه فارساني، ذ.، امان¬الهي، ع.، و خجسته¬مهر، ر. (1397). شناسايي مؤلفه¬هاي کيفيت زناشويي زوج¬ها: يک پژوهش کيفي. تحقیقات کیفی در علوم سلامت. 7(2). 213-198.
17. رضایی،س.، و دشت¬بزرگی، ز. (1397). پیش‌بینی رضایتمندی زوجین بر اساس ناگویی هیجانی، صمیمت زوجین و نشاط ذهنی در مادران کودکان آهسته‌گام. توانمندسازی کودکان استثنایی. 9(1). 123-113.
18. ریحانی، ر.، سلیمانیان، ع. (1396). رابطه میان شخصیت و اعتقادات ناکارآمد با کیفیت زناشویی. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی.3(1). 65-53.
19. زارع درخشان، الف.، روشن چلسی، ر. (1399).رابطه بین رضایت جنسی، خودکارآمدی جنسی و شادکامی بر رضایت زناشویی: نقش میانجی ناگویی هیجانی. روان¬شناسی بالینی و شخصیت.18(1). 16-1.
20. سپاه¬منصور،م.، دلاور، ع.، و صفاري¬نيا، م. (1390). پيش¬بيني نگرش به شايعه از طريق ویژگی‌های شخصیتی، عواطف مثبت و منفي و بهزيستي روان¬شناختي. پژوهش¬های روان¬شناسی اجتماعی.1(2). 122-106.
21. سعیدی، مهری و قاسمی، می م. (1396) بررسی ناگویی هیجانی و تعارضات زناشویی در زنان در آستانه طلاق و متأهل. دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی، تهران، مرکز توانمندسازی مهارت‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه.
22. شاکریان، ع.؛ فاطمی، ع.، و فرهادیان، م. (1390). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با رضایتمندی زناشویی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان. 16(1). 99-92.
23. شيخ¬الاسلامي، ع.، آذرنيور، س.، و محمدي، ن. (1394). پيش¬بيني کیفیت زندگی زنان متأهل بر اساس دانش و نگرش جنسی و صفات شخصیت. سلامت و مراقبت. 17(3). 269-260.
24. صادقی،م.، جاوید،س.، و شلانی، ب. (1398). پیش‌بینی تعهد زناشویی بر اساس ویژگی‌های شخصیت، سبک‌های دل‌بستگی و جهت‌گیری دینی در دانشجویان متأهل. پژوهش در دین و سلامت. 5(3). 31-18.
25. صدیقی، ف.، دوگانه‌ای فرد، ف.، و رضاخانی، س. (1398). پیش‌بینی رضایت زناشویی دانشجویان زن متأهل دانشگاه شهید بهشتی بر اساس مؤلفه‌های ویژگی‌های شخصیتی و هیجان¬خواهی با میانجی¬گری راهبردهای مقابله¬ای آنان. مجله دانشگاه علوم پزشکی مشهد. (1)63. 2187-2196.
26. طلوع تکمیلی ترابی، ن.، وکیلی، پ.، و فتاحی اندبیل، ا. (1399). رابطه صفات شخصیت و رضایت زناشویی بر اساس نقش میانجیگر جهت¬گیری مذهبی. روان¬شناسی کاربردی.14(1).118-99.
27. عباسی، ر.، و رسول¬زاده طباطبائی، ک. (1388). رضايت¬مندي زناشويي و تفاوت¬هاي فردي: نقش عوامل شخصيتي. علوم رفتاری. 3(3). 242-237.
28. عقیلی، س، م.، و یزدانی، پرستو. (1399). بررسی رابطه بین ناگویی هیجانی، هیجان¬طلبی جنسی در زنان آسیب¬دیده از خیانت زناشویی در شهر بجنورد در سال 1399. پژوهش¬های میان‌رشته‌ای زنان.2(2). 62-55.
29. فیروزی، م.، خرامین،ش. (1399). پیش‌بینی رضایت زناشویی بر اساس ویژگی‌های شخصیت و سبک‌های مقابله در افراد متأهل با روابط فرا زناشویی. ارمغان دانش. 25(6). 851-838.
30. محمدزاده ابراهیمی، ع.، جمهری، ف.، و برجعلی، ا. (1386). رابطه بین پنج عامل بزرگ شخصیتی روان آزرده خویی، برونگرایی، سازگاری، پذیرا بودن به تجارب و مسئولیت¬پذیری با رضایتمندی زناشویی. روان¬شناسی تربیتی. 3(9). 183-167.
31. مرادی، م.، کرمی¬نیا، ر.، حاتمی، ح.، و ابوالمعالی¬الحسینی، خ. (1397). بررسی رابطه متغیرهای سبک زندگی و ویژگی‌های شخصیتی با رضایت زناشویی زنان. فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. 13(44). 130-109.
32. مؤید.ف،. حاجی علی‌اکبری مهریزی، س.، و حبی، م. (1397). نقش ناگویی هیجان در سازگاری زناشویی زنان متقاضی طلاق. فصلنامه زن و مطالعات خانواده. 11(42). 140-125.
33. هاشمی، ش.، عارفی، م.، کاکابرایی، ک.، و چهری، الف. (1401). نقش واسطه‌ای تنظیم هیجان، مدیریت تعارض و صمیمیت جنسی در رابطه سازگاری زناشویی و ویژگی‌های شخصیتی. دست¬آوردهای روان¬شناختی.2 (29) 250-231.
34. یوسفی، ن. (1390). بررسي شاخص¬هاي روان¬سنجي مقياس کیفیت زناشویی، فرم تجديد¬نظر شده (RDAS). پژوهش¬هاي روانشناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربيتي و روان¬شناسي). 1(2). 200-183.
35. Amato, P. R., & Hohmann‐Marriott, B. (2007). A comparison of high‐and low‐distress marriages that end in divorce. Journal of Marriage and Family, 69(3), 621-638.
36. Cui, M., & Fincham, F. D. (2010). The differential effects of parental divorce and marital conflict on young adult romantic relationships. Personal relationships, 17(3), 331-343.
37. Edwards ER, Wupperman P. Emotion regulation mediates effects of alexithymia and emotion differentiation on impulsive aggressive behavior.Deviant behavior. 2017 Oct 3;38(10):1160-71.
38. Gong, M. (2007). Does status inconsistency matter for marital quality? Journal of family issues, 28(12), 1582-1610.
39. Karukivi, M., Hautala, L., Kaleva, O., Haapasalo-Pesu, K.M., Liuksila, P.R., Joukamaa, M., & Saarijärvi, S. (2010). Alexithymia is associated with anxiety among adolescents. Journal of affective disorders, 125(1-3), 383-387.
40. Killewald, A. (2016). Money, work, and marital stability: Assessing change in the gendered determinants of divorce. American Sociological Review, 81(4), 696-719.
41. McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (2004). A contemplated revision of the NEO Five-Factor Inventory. Personality and individual differences, 36(3), 587-596.
42. Önder, N..(2012). The mediating role of coping strategies in the basic personality traits-PTG and locus of control-PTG relationships in breast cancer patients. Ankara, Turkey: Middle East Technical University.
43. Puşcaşua, A. I., & Usaci, P. (2016). The impact of alexithymia on interpersonal relationships in adolescence. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 7(1), 321-325.
44. Schuetz S, Multon KD. The Relationship of Alexithymia, Interpersonal Problems and Self-Understanding to Psychological Distress in College Students. North American Journal of Psychology. 2017;19(1):139-147
45. Slatcher, R. B. (2010). Marital functioning and physical health: Implications for social and personality psychology. Social and Personality Psychology Compass, 4(7), 455-469.
46. Smith, T. W., Uchino, B. N., MacKenzie, J., Hicks, A. M., Campo, R. A., Reblin, M., . . . Light, K. C. (2013). Effects of couple interactions and relationship quality on plasma oxytocin and cardiovascular reactivity: Empirical findings and methodological considerations. International Journal of Psychophysiology, 88(3), 271-281.
47. Troxel, W. M. (2006). Marital quality, communal strength, and physical health. University of Pittsburgh,
48. Serafini, G., Gonda, X., Pompili, M., Rihmer, Z., Amore, M., & Engel-Yeger, B. (2016). The relationship between sensory processing patterns, alexithymia, traumatic childhood experiences, and quality of life among patients with unipolar and bipolar disorders. Child abuse & neglect, 62, 39-50.
49. Claxton, A., O’Rourke, N., Smith, J. Z., & DeLongis, A. (2012). Personality traits and marital satisfaction within enduring relationships: An intra-couple discrepancy approach. Journal of Social and Personal Relationships, 29(3), 375-396.
50. Jonason, P. K., Lyons, M., Bethell, E. J., & Ross, R. (2013). Different routes to limited empathy in the sexes: Examining the links between the Dark Triad and empathy. Personality and individual differences, 54(5), 572-576.
51. Bulgan, G., & Çiftçi, A. (2017). Psychological adaptation, marital satisfaction, and academic self-efficacy of international students. Journal of International Students, 7(3), 687-702.
52. Donnellan, M. B., Conger, R. D., & Bryant, C. M. (2004). The Big Five and enduring marriages. Journal of Research in Personality, 38(5), 481-504.
53. Spitzer, C., Siebel-Jürges, U., Barnow, S., Grabe, H. J., & Freyberger, H. J. (2005). Alexithymia and interpersonal problems. Psychotherapy and psychosomatics, 74(4), 240-246.
54. Smith, T. W., Uchino, B. N., MacKenzie, J., Hicks, A. M., Campo, R. A., Reblin, M., . . . Light, K. C. (2013). Effects of couple interactions and relationship quality on plasma oxytocin and cardiovascular reactivity: Empirical findings and methodological considerations. International Journal of Psychophysiology, 88(3), 271-281.
55. Jonason, P. K., Lyons, M., Bethell, E. J., & Ross, R. (2013). Different routes to limited empathy in the sexes: Examining the links between the Dark Triad and empathy. Personality and individual differences, 54(5), 572-576.
56. Zhaoyang, R., Martire, L. M., & Stanford, A. M. (2018). Disclosure and holding back: Communication, psychological adjustment, and marital satisfaction among couples coping with osteoarthritis. Journal of Family Psychology, 32(3), 412.
57. Guvensel, K., Dixon, A., Chang, C., & Dew, B. (2018). The relationship among gender role conflict, normative male alexithymia, men’s friendship discords with other men, and psychological well-being. The Journal of Men’s Studies, 26(1), 56-76.
58. Safar Zadeh, S., & Dasht Bozorgi, Z. (2016). Relationship between the love styles, personality traits, and the marital life of married students. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926, 746-756.
59. Busby, D. M., Christensen, C., Crane, D. R., & Larson, J. H. (1995). A revision of the Dyadic Adjustment Scale for use with distressed and nondistressed couples: Construct hierarchy and multidimensional scales. Journal of Marital and family Therapy, 21(3), 289-308.
60. Bagby, R. M., Parker, J. D., & Taylor, G. J. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale—I. Item selection and cross-validation of the factor structure. Journal of psychosomatic research, 38(1), 23-32.
61. Brown, S., Fite, P. J., Stone, K., & Bortolato, M. (2016). Accounting for the associations between child maltreatment and internalizing problems: The role of alexithymia. Child abuse & neglect, 52, 20-28.
62. Nall, M., & Aull, M. (2010). The Influence of personal characteristics: personality, culture and environment. CLD1-9-4H: 4.
63. Boudreaux, M. J., & Ozer, D. J. (2015). Five Factor Model of Personality, Assessment of. In J. D. Wright (Ed.), International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition) (pp. 230-235). Elsevier.
64. George LK. Still happy after all these years: Research frontiers on subjective well-being in later life. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci 2010; 65B(3): 331-9
65. Hess, C., & Floyd, K. (2011). Affection mediates the impact of alexithymia on relashionships. Personalouty and Individual Differences, 50, 451- 456.
66. Besharat, M. A. (2010). Relationship of alexithymia with coping styles and interpersonal problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 614-618.
67. Lawford, H. L., Astrologo, L., Ramey, H. L., & Linden-Andersen, S. (2020). Identity, intimacy, and generativity in adolescence and young adulthood: A test of the psychosocial model. Identity, 20(1), 9-21.
68. Lyvers, M., Pickett, L., Needham, K., & Thorberg, F. A. (2022). Alexithymia, fear of intimacy, and relationship satisfaction. Journal of family issues, 43(4), 1068-1089.
69. El Frenn, Y., Akel, M., Hallit, S., & Obeid, S. (2022). Couple’s Satisfaction among Lebanese adults: validation of the Toronto Alexithymia Scale and Couple Satisfaction Index-4 scales, association with attachment styles. Journal of BMC psychology, 10(1), 13-23.
70. Sayehmiri, K., Kareem, K. I., Abdi, K., Dalvand, S., & Gheshlagh, R. G. (2020). The relationship between personality traits and marital satisfaction: a systematic review and meta-analysis. BMC psychology, 8(1), 1-8.
71. Isma, M. N. P., & Turnip, S. S. (2019). Personality traits and marital satisfaction in predicting couples’ attitudes toward infidelity. Journal of Relationships Research, 10.
72. Spikic, S., & Mortelmans, D. (2021). A Preliminary Meta-analysis of the Big Five Personality Traits’ Effect on Marital Separation. Journal of Divorce & Remarriage, 62(7), 551-571.
73. Brudek, P., Steuden, S., & Jasik, I. (2018). Personality traits as predictors of marital satisfaction among older couples. Psychoterapia, 185(2), 5-20..
74. Ahmadi, L., Panaghi, L., Sadeghi, M. S., & Zamani Zarchi, M. S. (2020). The Mediating Role of Personality Factors in The Relationship between Family of Origin Health Status and Marital Adjustment. Journal of Research and Health, 10(4), 239-248.
75. Chis, R. M. (2022). A critical review of the literature on the relationships between personality variables, parenting and marital satisfaction. Postmodern Openings, 13(1), 17-46.
76. Yılmaz, F. A., & Avci, D. (2022). The relationship between personality traits, menopausal symptoms, and marital adjustment. Health Care for Women International, 43(10-11), 1142-1157.
77. Costa, C. B. d., & Mosmann, C. P. (2021). Personality traits and marital adjustment: Interaction between intra and interpersonal aspects. Paidéia (Ribeirão Preto), 31.
78. Ali, I. (2019). Personality traits, individual innovativeness and satisfaction with life. Journal of Innovation & Knowledge, 4(1), 38-46.
79. Røysamb, E., Nes, R. B., Czajkowski, N. O., & Vassend, O. (2018). Genetics, personality and wellbeing. A twin study of traits, facets and life satisfaction. Scientific Reports, 8(1), 1-13.