اثربخشی روایت‌درمانی بر خود-انگ‌زنی وزنی و سلامت روان‌شناختی زنان مبتلا به چاقی
محورهای موضوعی :
معصومه غواصی هریس
1
,
فرناز حسینی
2
,
هادی اکبری نژاد
3
*
1 - کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
2 - کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
3 - گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران.
کلید واژه: روایت‌درمانی, خود-انگ‌زنی وزنی, سلامت روان‌شناختی, چاقی.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روایت‌درمانی بر خود-انگ‌زنی وزنی و سلامت روان‌شناختی زنان مبتلا به چاقی صورت گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه¬آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کليه زنان مبتلا به چاقی مراجعه‌کننده به متخصصین و کلینیک‌های چاقی و تغذیه شهر تبریز در سال 1402 بود. 30 نفر با روش نمونه¬گیری در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند؛ گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکردند. هر دو گروه، پیش، پس و 3 ماه پس از مداخله به پرسشنامه‌های خود-انگ‌زنی وزنی لیلیس و همکاران و سلامت عمومی گلدبرگ پاسخ دادند. داده¬ها توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه-گیری مکرر تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که روایت‌درمانی در مقایسه با گروه کنترل، در پس¬آزمون، سبب کاهش خود-انگ‌زنی وزنی و افزایش سلامت روان‌شناختی شد. در مرحله پیگیری، اثر روایت‌درمانی بر خود-انگ‌زنی وزنی و سلامت روان‌شناختی ماندگار بود. روایت‌درمانی به احتمال زیاد می‌تواند سبب بهبود خود-انگ‌زنی وزنی و سلامت روان‌شناختی زنان مبتلا به چاقی شود.
This study aimed to determine the effectiveness of narrative therapy on weight self-stigma and the psychological well-being of women with obesity. This research method employed was semi-experimental with a pretest-posttest and follow-up with a control group design. The statistical population of the study included all women with obesity visiting specialists and clinics for obesity and nutrition in Tabriz in 1402 (Shamsi). In total, 30 participants were selected through convenience sampling and randomly divided into two groups: experimental and control (15 people each). The experimental group received specialized therapy in 8 sessions lasting 1.5 hours each, while the control group did not receive any treatment. Both groups responded the Lilis & et al's weight self-stigma and Goldberg's general health questionnaires before, after, and 3 months after the intervention. Data were analyzed using repeated measures analysis of variance (ANOVA). The results showed that compared to the control group at the post-test, narrative therapy caused a decrease in weight self-stigma and an increase in psychological health. The effects of narrative therapy on weight self-stigma and psychological well-being remained stable at the follow-up stage. Narrative therapy likely contributes to improving weight self-stigma and psychological well-being in women with obesity.
1- ابوطالبی، حمید؛ یزدچی، نفیسه؛ و اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی(1400). اثربخشی روایت‌درمانی بر شادکامی و کیفیت زندگی زنان با تجربه جراحی پستان: یک مطالعه نیمه‌آزمایشی. بیماری‌های پستان ایران، ۱۴(۳)، ۵7-66. 10.30699/ijbd.14.3.57doi:
2- اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی؛ قمری، محمد؛ پویامنش، جعفر؛ و فتحی‌اقدم، قربان(1398). مقایسه اثربخشی روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان: پیگیری 4 ماهه. مجله بالینی پرستاری و مامایی شهرکرد، 8(2)، 388-401.
3- اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی؛ و زلفعلی پورملک، سارا(1400). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی پُست‌مدرن/پساساختارگرا. تهران: ساوالان.
4- بساک‌نژاد، سودابه؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز؛ حسنی، محدثه؛ و نرگسی، فریده(1391). اثربخشي روايت‌درماني گروهي بر نگراني از بدريختي بدن در دانشجويان دختر. فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی سلامت، 1(2)، 5-11.
5- پالاهنگ، حسن؛ نصر، مهدی؛ براهنی، محمدتقی؛ و شاه‌محمدی، داوود(1375). بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات روانی در شهر کاشان. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 2(4)، 19-27.
6- پاین، مارتین(1401). مشاوره با زوج‌ها: راهنمای کاربردی روایت درمانی. ترجمه فاطمه نادری، آرمان سلیمی کوچی و مرتضی عباسی. تهران: ارجمند.
7- پروچاسکا، جیمز؛ و نورکراس، جان(1402). نظریه‌های روان‌درمانی (نظام‌های روان‌درمانی): تحلیل میان‌نظری. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: روان.
8- زلفعلی پورملک، سارا؛ قمری کیوی، حسین؛ و رضایی شریف، علی(1402). اثربخشی روایت‌درمانی بر اضطراب اجتماعی بدنی دز زنان مبتلا به چاقی و اضافه وزن. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 23(3)، 278-291. 10.61186/jarums.23.3.278doi:
9- گلدنبرگ، ایرنه؛ و گلدنبرگ، هربرت(1402). خانواده‌درمانی. ترجمه حميدرضا حسين شاهي برواتی، سيامك نقشبندي و الهام ارجمند. تهران: روان.
10- مکّیان، سمیه‌ساادات؛ اسکندری، حسین؛ برجعلی، احمد؛ و قدسی، دل‌آرام(1389). مقایسه تأثیر روایت‌درمانی و رژیم‌درمانی بر شاخص توده بدن زنان مبتلا به اضافه وزن و چاقی. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، 5(4)، 53-63.
11- نقاش‌پور، مهشید؛ شاکری‌نژاد، قدرت اله؛ حاجی نجف، سعیده؛ و جاروندی، فرزانه(1390). شیوع چاقی و رابطه آن با شاخص‌های دموگرافیک در افراد بیش‌تر از 18 سال مراجعه‌کننده به کلینیک جهاد دانشگاهی خوزستان. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 10(1)، 2-35.
12- نقی‌زاده علمداری، ماهک؛ و اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی(1401). اثربخشی روایت‌درمانی بر نگرانی از بدریختی بدن و خودکارآمدی ادراک‌شده دانش‌آموزان دختر مبتلا به چاقی و اضافه وزن. مجله روان‌شناسی، 26(2)، 182-189. 20.1001.1.18808436.1401.26.2.7.6dor:
13- Dakanalis, A., Mentzelou, M., Papadopoulou, S. K., Papandreou, D., Spanoudaki, M., Vasios, G. K., ... & Giaginis, C. (2023). The association of emotional eating with overweight/obesity, depression, anxiety/stress, and dietary patterns: a review of the current clinical evidence. Nutrients, 15(5), 1173. doi:10.3390/nu15051173
14- Farhangi, M. A., Emam-Alizadeh, M., Hamedi, F., & Jahangiry, L. (2017). Weight self-stigma and its association with quality of life and psychological distress among overweight and obese women. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22, 451-456. doi:10.1007/s40519-016-0288-2
15- Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine, 9(1), 139-145. doi:10.1017/S0033291700021644
16- Goldberg, DP., & Williams, P. (1988). A Users’ Guide To The General Health Questionnaire. London: GL Assessment; 23.
17- Gong, Y., Gong, N., Zhang, Z., He, Y., & Tang, H. (2022). Effect of narrative therapy-based group psychological counseling on internet addiction among adolescents. Iranian Journal of Public Health, 51(6), 1331.
18- Joe, G. W., Lehman, W. E., Rowan, G. A., Knight, K., & Flynn, P. M. (2019). The role of physical and psychological health problems in the drug use treatment process. Journal of substance abuse treatment, 102, 23-32. doi:10.1016/j.jsat.2019.03.011
19- Johnson, V. R., Anekwe, C. V., Washington, T. B., Chhabria, S., Tu, L., & Stanford, F. C. (2023). A Women's health perspective on managing obesity. Progress in cardiovascular diseases, 78, 11-16. doi:10.1016/j.pcad.2023.04.007
20- Khodari, B. H., Shami, M. O., Shajry, R. M., Shami, J. A., Alamer, A. A., Moafa, A. M., ... & Alqassim, A. Y. (2021). The relationship between weight self-stigma and quality of life among youth in the Jazan region, Saudi Arabia. Cureus, 13(9), e18158. doi:10.7759/cureus.18158
21- Lillis, J., Luoma, J. B., Levin, M. E., & Hayes, S. C. (2015). Measuring weight self‐stigma: the weight self‐stigma questionnaire. Obesity, 18(2), 180-198. doi:10.1177/0145445510397178
22- Lin, C. Y., Imani, V., Cheung, P., & Pakpour, A. H. (2020). Psychometric testing on two weight stigma instruments in Iran: weight self-stigma questionnaire and weight bias internalized scale. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 25, 889-901. doi:10.1007/s40519-019-00699-4
23- Lindberg, L., Hagman, E., Danielsson, P., Marcus, C., & Persson, M. (2020). Anxiety and depression in children and adolescents with obesity: a nationwide study in Sweden. BMC medicine, 18, 1-9. doi:10.1186/s12916-020-1498-z
24- McKian, S. S., Rabiei, S., Bemana, H., & Ramezani, M. (2019). Experimental design and statistical evaluation on the effect of narrative therapy on body image and body mass index in Iranian overweight and obese women. Obesity Medicine, 14, 100097. doi:10.1016/j.obmed.2019.100097
25- Palmeira, L., Cunha, M., & Pinto-Gouveia, J. (2018). The weight of weight self-stigma in unhealthy eating behaviours: the mediator role of weight-related experiential avoidance. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 23(6), 785-796. doi:10.1007/s40519-018-0540-z
26- Puhl, R. M., Peterson, J. L., & Luedicke, J. (2013). Weight-based victimization: Bullying experiences of weight loss treatment–seeking youth. Pediatrics, 131(1), e1-e9. doi:10.1542/peds.2012-1106
27- Qi, D., & Wu, Y. (2018). Does welfare stigma exist in China? Policy evaluation of the Minimum Living Security System on recipients’ psychological health and wellbeing. Social Science & Medicine, 205, 26-36. doi:10.1016/j.socscimed.2018.03.041
28- Santana, C. C. A., Hill, J. O., Azevedo, L. B., Gunnarsdottir, T., & Prado, W. L. (2017). The association between obesity and academic performance in youth: a systematic review. Obesity Reviews, 18(10), 1191-1199. doi:10.1111/obr.12582
29- Steinbeck, K. S., Lister, N. B., Gow, M. L., & Baur, L. A. (2018). Treatment of adolescent obesity. Nature Reviews Endocrinology, 14(6), 331-344. doi:10.1038/s41574-018-0002-8
30- Wang, Z., Dang, J., Zhang, X., Moore, J. B., & Li, R. (2021). Assessing the relationship between weight stigma, stress, depression, and sleep in Chinese adolescents. Quality of Life Research, 30, 229-238. doi:10.1007/s11136-020-02620-4
31- White, M., & Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic ends. WW Norton & Company.
32- Zagaria, A., Cerolini, S., Mocini, E., & Lombardo, C. (2023). The relationship between internalized weight stigma and physical and mental health-related quality of life in a large sample of women: a structural equation modeling analysis. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 28(1), 52. doi:10.1007/s40519-023-01582-z