مقایسه ابعاد پنجگانه شخصیت، تصویر بدنی و عزت‌نفس در زنان متقاضی جراحی زیبایی و غیرمتقاضی
محورهای موضوعی :
نازنین امین کاظمی
1
,
هادی اکبری نژاد
2
*
,
پریا فاروقی
3
1 - دانشجو کارشناسی ارشد روانشناسی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم ، تبریز، ایران.
2 - استادیار گروه روانشناسی موسسه آموزش عالی نبی اکرم ، تبریز، ایران.
3 - استادیار گروه روانشناسی موسسه آموزش عالی نبی اکرم ، تبریز، ایران.
کلید واژه: ابعاد پنجگانه شخصیت, تصویر بدنی, عزت‌نفس, جراحی زیبایی.,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر مقایسه ابعاد پنجگانه شخصیت، تصویر بدنی و عزت‌نفس در زنان متقاضی جراحی زیبایی و غیرمتقاضی بود. روش پژوهش از نوع علی- مقایسه‌ای بود. جامعه آماری را کلیه زنان متقاضی جراحی زیبایی مراجعه¬کننده به مراکز زیبایی خصوصی شهر تبریز در سال 1402 تشکیل دادند. نمونه آماری شامل 100 نفر (50 نفر) از زنان متقاضی جراحی زیبایی و (50 نفر) زنان غیرمتقاضی بود که به¬منظور مقایسه با گروه هدف، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با استفاده از پرسشنامه‌های پنج عاملی نئو کاستا و مک‌کری (1992)، روابط چندبعدی بدن-خود کش (1997) و عزت¬نفس روزنبرگ (1965) مورد آزمون قرار گرفتند. به‌منظور تجزيه و تحليل داده‌ها، از آزمون تحلیل واریانس چندمتغییره (مانوا) استفاده شد. آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان دادد که بین زنان متقاضی جراحی زیبایی و غیرمتقاضی از منظر ابعاد پنجگانه شخصیت و مولفه‌های آن (روان‌رنجورخویی، برون‌گرایی، انعطاف‌پذیری) تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0p>)، اما بین ابعاد توافق‌پذیری و باوجدان‌بودن تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>p)، همچنین در متغیر تصویر بدنی و مولفه‌های آن (اهمیت¬دادن به دیگران، مسئولیت¬پذیری، شجاعت، پذیرش خود) (05/0p>) و عزت¬نفس و مؤلفه¬های آن () (05/0p>) تفاوت معنی‌دار وجود ندارد. با توجه به‌نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت که زنان متقاضی جراحی زیبایی از نظر ابعاد پنجگانه شخصیت، تصویر بدنی و عزت‌نفس تفاوتی با زنان غیرمتقاضی ندارند.
The purpose of this research was to compare the five dimensions of personality, body image and self-esteem in women applying for cosmetic surgery and non-applicants. The research method was causal-comparative. The statistical population was made up of all women applying for cosmetic surgery referring to private beauty centers in Tabriz city in 1402. The statistical sample consisted of 100 women (50) who were candidates for cosmetic surgery and (50) who were not candidates. They were selected using purposive sampling method for comparison with the target group and were tested and were tested using the five-factor questionnaires of Neo Costa and McCree (1992).the multidimensional body-self relationship (1997) and Rosenberg's self-esteem (1965) questionnaireIn order to analyze the data, the multivariate analysis of variance (MANOVA) test was used. The research hypotheses test showed that there is no significant difference between the women applying for cosmetic surgery and non-applicants in terms of the five dimensions of personality and its components (neuroticism, extroversion, flexibility) (p>0.05), but there is a significant difference between the dimensions of agreeableness and conscientiousness ( p>0.001), also in the variable of body image and its components (importance to others, responsibility, courage, self-acceptance) (p>0.05) and self-esteem and its components (05 There is no significant difference. According to the obtained results, it can be said that women applying for cosmetic surgery do not differ from non-applicating women in terms of the five dimensions of personality, body image and self-esteem.
1- احمدی، حامد؛ و پورشریفی، حمید(1392). نقش منبع خبری در اقناع افراد با تعدیل‌کنندگی نگرش به منبع خبری. جنسیت و عزت‌نفس. دو فصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 2(3)، 6-18.
2- ایرانپور، کلثوم(1397). مقایسه تصویر بدن. خودتنظیمی هیجانی و کارکردهای اجرایی در زنان متقاضی جراحی زیبایی و زنان عادی (غیرمتقاضی) شهر بندرعباس. پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد بندرعباس. دانشکده علوم انسانی.
3- ایمانی، مهدی؛ دهقان، مریم؛ و شرفی زادگان، میلاد(1399). مقایسه اجتناب تجربه‌ای، بهشیاری، نارضایتی از تصویر بدن، اضطراب، افسردگی و استرس در افراد متقاضی جراحی زیبایی و افراد غیرمتقاضی. مجله علوم روان‌شناختی، 19(88)، 421-429. dor:20.1001.1.17357462.1399.19.88.6.8
4- براندن، ناتانیل(1402). روان شناسی عزت¬نفس. ترجمه مهدی قراچه¬داغی. تهران: انتشارات نخستین.
5- بساک‌نژاد، سودابه؛ عارفی، نیما؛ و ارشدی، نسرین(1397). بررسی الگوی خوردن هیجانی، بدتنظیمی هیجان. عزت‌نفس و تکانشگری در بروز اعتیاد غذایی دانشجویان. روانشناسی سلامت، 7(26)، 132-145.
dor:20.1001.1.23221283.1397.7.26.8.7
6- حجازی، یوسف؛ و ایروانی، محمود(1381). رابطه میان ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد شغلی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 32(2)، 171-189.
7- خانجانی، زینب؛ باباپور، جلیل؛ و گزیزه، صبا(1391). ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ رواﻧﻲ و ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺪﻧﻲ ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎن ﺟﺮاﺣﻲ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺘﻘﺎﺿﻲ. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 20(2)، 237-248.
8- دهقان اردکانی، زهرا؛ و مصطفوی‌راد، فرشته(1398). پیش‌بینی سلامت روان بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و تصویر بدنی در دانش‌آموزان دختر نوجوان متوسطه. زن و جامعه، 10(1)، 331-364.
dor:20.1001.1.20088566.1398.10.37.14.3
9- ذکاتی، محمد سعید(1401)، جامعه‌شناسی جوانان ایران. تهران: انتشارات آگه.
10- رجبی، غلامرضا؛ و بهلول، نسرین(1386). سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران. پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، 3(2)، 33-48.
11- رقيبي، مهوش؛ و ميناخاني، غلامرضا(1390). مدیریت بدن و ارتباط آن با تصویر بدني و ادراک خود. دانش و پژوهش در روان‌شناسي کاربردي، 12(4)، 72-81.
12- رونق ششکلانی، مهرناز؛ پناه‌علی، امیر؛ لطفی، علیرضا؛ قویمی، محمدعلی؛ و احمدپور پورناکی، فرزین(1397). مقایسه تصویر بدن و رضایت از زندگی در متقاضیان جراحی زیبایی و جراحی‌شدگان در بخش جراحی فک صورت و زیبایی بیمارستان آموزشی درمانی امام رضای شهر تبریز. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۵(۸)، ۱۲-۲۳.
13- سادوک، ویرجینیا؛ سادوک، بنجامین؛ و جیمز و روئیز، پدرو(1400). خلاصه روان‌پزشکی: علوم رفتاری- روان‌پزشکی بالینی . ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
14- سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ و حجازی، الهه(1401). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگاه.
15- عیسی‌زادگان، علی؛ سلیمانی، اسماعیل؛ خسرویان، بهروز؛ و شیخی، سیامک(1395). مقایسه شایستگی اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در افراد متقاضی و غیرمتقاضی جراحی زیبایی بینی. مجله مطالعات علوم پزشکی، ۲۷(۹)، ۷۳۵-۷۴۳.
16- فرح‌بیجاری، اعظم؛ پیوسته‌گر، مهرانگیز؛ و سادات‌صدر، مهدیه(1394). رابطه تاب‌آوری با ابعاد پنجگانه شخصیت و اختلالات بالینی افسردگی. اضطراب و جسمانی در دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه الزهرا . مطالعات روان‌شناختی، 11(3)، 53-78.
17- کریمی، صدیقه؛ نجفی، محمود؛ و محمدی‌فر، محمدعلی(1395). مقایسه اختلالات رفتاری. عزت‌نفس و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان بی‌سرپرست و عادی. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 5(3)، 167-182.
18- گزیزه، صبا؛ و خانجانی، زینب(1391). مقایسه اختلالات شخصیت خوشه C و B در متقاضیان جراحی زیبایی با افراد غیرمتقاضی. مجله مطالعات علوم پزشکی، ۲۳(۵)، ۴۹۲-۴۹۸.
19- گلیان تهرانی، شهناز؛ قیاسوند، ملیحه؛ میرمحمدعلی، ماندانا؛ و مهران، عباس(1393). ارتباط تصویر بدنی دختران نوجوان چاق شهر تهران با افسردگی. اضطراب و تنش. پایش، 13(4)، 433-440.
dor:20.1001.1.16807626.1393.13.4.6.8
20- لطف‌آبادی، حسین(1398). روانشناسی رشد 2. نوجوانی، جوانی و بزرگ‌سالی. تهران: سمت.
21- مسعودزاده، عباس؛ کارخانه یوسفی، مهتاب؛ و تیرگری، عبدالحکیم(1388). مقایسه الگوهای شخصیتی و وضعیت سلامت عمومی متقاضیان جراحی زیبایی بینی و گروه شاهد. دانشور پزشکی، 16(82)، 53-58.
22- معصومی، سونا(1401). رضایت زناشویی بر اساس شبکه‌های اجتماعی و تصویر بدنی در زنان متقاضی جراحی زیبایی. تهران: کهکشان علم.
23- مفاخری، عبدالله؛ اشرفی‌فرد، سمیه؛ و خرمی، محمد(1400). مدل ساختاری رابطه بین نگرانی از تصویر بدن و باورهای وسواسی با مدیریت بدن در افراد متقاضی جراحی زیبایی. روانشناسی سلامت، 10(38)، 121-140.
doi:10.30473/hpj.2021.55499.4964
24- میرجان، ندا(1401). جراحی زیبایی زنان. تهران: تیمورزاده.
25- میرزایی، فرح؛ بابایی‌امیری، ناهید؛ و صادقی‌افجه، زهره(1398). مقایسه ذهنیت طرحواره‌ای با سبک‌های مقابله‌ای اجتناب و جبران افراطی طرحواره‌ای بین زنان متقاضی و غیرمتقاضی جراحی زیبایی. فصلنامه سنجش و پژوهش در مشاوره کاربردی، 1(2)، 39-54.
26- نعیم، مهدی؛ و نریمانی، محمد(1395). مقایسه عزت¬نفس و شادکامی دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار. هفتمین کنفرانس بین-المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.
27- Agility, D & Tantelef-Dunn, S (2004). The impact of media exposure on male’s body image. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(1): 7-2. doi:10.1521/jscp.23.1.7.26988
28- Aguila, ED., Martínez, JR., Pablos, JL., Huánuco, M., Encina, VM & Rhenals, A (2019). Personality Traits, Anxiety, and Self-esteem in Patients Seeking Cosmetic Surgery in Mexico City. Plast Reconstr Surg Glob Open, 7(10): e2381. doi:10.1097/GOX.0000000000002381
29- Biolcati, R., Ghigi, R., Mameli, C & Passini, S (2017). What can I do with my body? Boys and girls facing body dissatisfaction. InternatIonal Journal of adolescence and Youth, 22(3): 283-295. doi:10.1080/02673843.2016.1167748
30- Brown, RB (2023). Body Image, Body Composition, and Aging in Women: Insights into an Older Adult Problem. Women, 3(2): 214-224. doi:10.3390/women3020017
31- Cansel, N., Güldoğan, E., & Altunişik, N. (2021). The Effect of Sociodemographic Variables, Body Image and Self-Esteem on Undergoing Minimally Invasive Cosmetic Procedures in Turkish Women: Cross-Sectional Research. Turkiye Klinikleri Journal of Dermatology, 31(3). doi:10.5336/dermato.2021-84401
32- Cash, T. F (1997). The body image workbook: An 8-step program for learning to like your looks. Oakland , CA : New Harbinger Publications.
33- Cash, T. F., Theriault, J., & Annis, N. M. (2004). Body image in an interpersonal context: Adult attachment, fear of intimacy and social anxiety. Journal of social and clinical psychology, 23(1), 89-103. doi:10.1521/jscp.23.1.89.26987
34- Costa, P. T Jr& McCrae, R. R (2008). The Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R). In G. J. Boyle, G. Matthews & D. H. Saklofske (Eds.), The SAGE handbook of personality theory and assessment, Vol. 2. Personality measurement and testing )pp. 179–198). Sage Publications, Inc.
35- Costa, P. T Jr & McCrae, R. R (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
36- Creed, P., Prideaux, L.-A & Patton, W (2005). Antecedents and consequences of career decisional states in adolescence. Journal of Vocational Behavior, 67(3): 397-412. doi:10.1016/j.jvb.2004.08.008
37- Digman, J. M. (1990). Five robust trait dimensions: Development, Stability and Utility. Journal of Personality, 57, 195-214. doi:10.1111/j.1467-6494.1989.tb00480.x
38- Garbett, KM., Craddock, N., Saraswati LA & Diedrichs, PC (2023). Body Image among Girls in Indonesia: Associations with Disordered Eating Behaviors, Life Engagement, Desire for Cosmetic Surgery and Psychosocial Influences. Int J Environ Res Public Health, 20(14): 6394. doi:10.3390/ijerph20146394
39- Garcia, D. (2012). The Affective Temperaments: Differences between Adolescents in the Big Five Model and Cloninger’s Psychobiological Model of Personality. Journal of Happiness Studies, 14, 999-1017. doi:10.1007/s10902-011-9303-5
40- Goldberg, L. R. (2013). An alternative “description of personality”: The Big-Five factor structure. In Personality and Personality Disorders (pp. 34-47). Routledge.
41- Hasani, H., Zare, H., & Dosti, R. (2019). Comparison of explicit and implicit self-esteem in applicants for nose surgery and normal women. HPJ, 8(30): 133-144. doi:10.30473/hpj.2019.41382.4074
42- Heidarzadeh, A., Shahmohammadipour, P., Azzizadeh Forouzi, M., Dehghan, M & Khorasani, Z (2019). Body Image, Self-Esteem, and Psychological Problems Among Applicants andNon applicants of Cosmetic Surgery. Journal of Practice in Clinical Psychology, 7(1): 33-42. http://jpcp.uswr.ac.ir/article-1-490-en.html
43- Jones, HE., Faulkner, HR & Losken, A (2022). The Psychological Impact of Aesthetic Surgery: A Mini-Review. Aesthet Surg J Open Forum, 4: ojac077. doi:10.1093/asjof/ojac077
44- Lábiscsák-Erdélyi, Z., Veres-Balajti, L., Somhegyi, A & Kósa, K (2022). Self-Esteem Is Independent Factor and Moderator of School-Related Psychosocial Determinants of Life Satisfaction in Adolescents. Int J Environ Res Public Health, 19(9): 5565. doi:10.3390/ijerph19095565
45- Mathews, G., & Deary, I. J. (1998). Personality traits. Cambridge Cambridge University Press. McCrae, RR & John, OP (1992). An introduction to the five-factor model and its applications. J Pers, 60(2), 175-215. doi:10.1111/j.1467-6494.1992.tb00970.x
46- McCrae, R. R.,& Costa ,P. T. (1999). A fivefactor theory ofpersonality.In L. A. Pervin & O. P. John (Eds.),Handsbook of personality: Theory and research. (2 nd ed), New York: Guilford.
47- Moulton, S. J., Gullyas, C., Hogg, F. J., & Power, K. G. (2018). Psychosocial predictors of body image dissatisfaction in patients referred for NHS aesthetic surgery. Journal of Plastic, Reconstructive & Aesthetic Surgery, 71(2), 149-154. doi:10.1016/j.bjps.2017.11.004
48- Qian, H., Ling, Y., Wang, C., Lenahan, C., Zhang, M., Zheng, M & et al (2021). A Correlative Study Between Personality Traits and the Preference of Site Selection in Cosmetic Treatment. Front Psychiatry, 12: 648751. doi:10.3389/fpsyt.2021.648751
49- Quittkat, HL., Hartmann, AS., Düsing, R., Buhlmann, U & Vocks, S (2019). Body Dissatisfaction, Importance of Appearance, and Body Appreciation in Men and Women Over the Lifespan. Front. Psychiatry, 10: 864. doi:10.3389/fpsyt.2019.00864
50- Salahian, A (2019). Comparison of Mental Health and Self-Image between the Applicants and Non-Applicants of Cosmetic Surgery. Journal of Research & Health, 9(7): 686-691. http://jrh.gmu.ac.ir/article-1-1411-en.html
51- Schultz, D. P., Schultz, S. E., & Enos, M. (2009). Theories of Personality. (9th ed.). Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning.
52- Smith, E.R., & Mackie, D.M. (2007). Social Psycology. Philadelphia, P.A: Psychology Press.
53- Thawanyarat, K., Hinson, C., Gomez, DA., Rowley, M., Navarro, Y., Johnson, C & et al (2023). A Study of Plastic Surgery Trends With the Rise of Instagram. Aesthet Surg J Open Forum, 5: ojad004. doi:10.1093/asjof/ojad004
54- Valina, G & Sessa, A (2019). Current Trends of Cosmetic Surgical Procedures With the General Cosmetic Surgery Fellowships by the American Academy of Cosmetic Surgery. The American Journal of Cosmetic Surgery, 37(1): 5-13. doi:10.1177/0748806819852014
55- Wang, Y., Fardouly, J., Vartanian, LR., Wang, X & Lei, L (2021). Body Talk on Social Networking Sites and Cosmetic Surgery Consideration Among Chinese Young Adults: A Serial Mediation Model Based on Objectification Theory. Psychology of Women Quarterly, 46(1): 99-110. doi:10.1177/03616843211026273
56- Wu, Y., Mulkens, S & Alleva, JM (2022). Body image and acceptance of cosmetic surgery in China and the Netherlands: A qualitative study on cultural differences and similarities. Body Image, 40: 30-49. doi:10.1016/j.bodyim.2021.10.007
57- Yoon, S., & Kim, Y. A. (2020). Cosmetic surgery and self-esteem in South Korea: a systematic review and meta-analysis. Aesthetic plastic surgery, 44, 229-238. doi:10.1007/s00266-019-01515-1