اثربخشی آموزش گروهی والدگری مثبت به مادران و تأثیر آن بر پرخاشگری و مهارت‌های اجتماعی کودکان
محورهای موضوعی :
سید مجتبی عقیلی
1
*
,
آرزو اصغری
2
,
میترا نمازی
3
1 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، ایران (نویسنده مسئول).
2 - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.
3 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم و تحقیقات شاهرود، سمنان، ایران.
کلید واژه: والدگری مثبت, پرخاشگری, مهارت‌های اجتماعی.,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش گروهی والدگری مثبت به مادران و تأثیر آن بر پرخاشگری و مهارت‌های اجتماعی کودکان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون_پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری 3 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مادران کودکان پیش‌دبستانی مدارس منطقه یک شهر گرگان در سال 1397 بودند. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای بود، بدین ترتیب که از بین مدارس مقطع پیش‌دبستان، منطقه یک شهر گرگان، به‌تصادف 2 مدرسه انتخاب شد و در مرحله بعدی از هر مدرسه 2 کلاس به‌صورت تصادفی انتخاب شدند و از جامعه آماری، 60 مادر انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) جای‌دهی شدند. گروه آزمایش به مدت 4 هفته، هفته‌ای 2 جلسه مورد آموزش قرار گرفتند و در گروه گواه مداخله‌ای انجام نشد. در پایان پس‌آزمون اجرا و ۳ ماه بعد پیگیری انجام شد. داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بنفرونی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان‌دهنده آن است که برنامه آموزشی والدگری مثبت بر هر چهار مؤلفه پرخاشگری و مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی اثربخش بوده است (05/0>P). نتایج نشان داد که آموزش والدگری مثبت از کارایی لازم برای کاهش پرخاشگری و افزایش مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی برخوردار است.
This study aimed to investigate the effectiveness of positive parenting group training for mothers and its effect on children's aggression and social skills. The research method was semi-experimental with a pre and post-test design, a control group, and a 3-month follow-up. Socio-statistics were all mothers of preschool children in district one of Gorgan city in 2018. The sampling method was a multi-stage cluster, in which 2 schools were randomly selected from among preschool schools in district one of Gorgan city. In the next stage, 2 classes from each school and 60 mothers from the statistical community were randomly selected. They were placed in two groups of experimental (30 people) and a control (30 people). The experimental group was trained for 4 weeks, 2 sessions per week, and no intervention was performed in the control group. A follow-up was conducted 3 months later at the end of the post-test. The data were analyzed by covariance analysis and Bonferroni's post hoc test. Based on the results, the positive parenting training program was effective in all four components of aggression and social skills of preschool children (P<0.05). The results showed that positive parenting training has the necessary efficiency to reduce aggression and increase the social skills of preschool children.
1- انتظاری، س.، طاهر، م.، و آقایی، ح. (1399). مقایسه اثربخشی درمانهای شناختی-رفتاری و فراشناختی بر افسردگی، اندیشهپردازی خودکشی و پرخاشگری خودآزارگرانه افراد با علائم پیشبالینی اختلال بدریختی بدن. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷(۴)، ۱-۱۸.
2- حاتمی‌فر، خ.، زارع، ح.، و شهریاری احمدی، م. (1399). مقایسه اثربخشی آموزش والدگری مثبت و مدیریت والدین بر بهبود رابطه والد - کودک. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷(۳)، ۲۵-۳۹.
3- رضایی، س.، و رسولی، آ. (1398). اثربخشی بازی‌درمانی بر مهارت‌های اجتماعی، اضطراب و پرخاشگری کودکان سندرم داون. فصلنامه كودكان استثنايي، ۱۹(۴)، ۳۴-۲۳.
4- رفاهی، ژ.، داستان، ن.، و اشرفی، ح. (1399). پیش‌بینی پرخاشگری کودکان بر اساس خشونت خانگی و الگوهای ارتباطی. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷(۲)، ۵۵-۶۵.
5- زفرقندی، م.، و زارع بیدکی، ل. (1399). رابطه محیط خانواده با مهارت‌های اجتماعی و حل مسئله دانش¬آموزان دختر دوره دوم متوسطه. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۷(۴)، ۶۱-۸۲.
6- سجادی، خ.، عظمتی، ح.، مضطرزاده، ح.، و صالح صدق‌پور، ب. (1401). مدل یابی ارتباطی مؤلفه‌های محیطی و رفتار پرخاشگرانه دانش‌آموزان در مدارس. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۹(۱)، ۷۶-۵۹.
7- شیخی ولاشانی، ز.، و جوادزاده شهشهانی، ف. (1399). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر کم‌توجهی و بیش‌فعالی- تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 11(4)، 25-36.
8- شکوهی یکتا، م.، سهراب پور، غ. (1398). اثربخشی مداخله روان‌شناختی بر نگرش‌های ناکارآمد، سلامت عمومی و بهزیستی روان‌شناختی رانندگان اتوبوس. مطالعات روان شناسی بالینی، 9(36)، 65-81.
9- طاهری، ف.، ارجمندنیا، ع.، و افروز، غ. (1397). اثربخشی آموزش برنامۀ فرزندپروری مثبت بر ارتباط والدین با کودک آهسته گام. توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(3) 111-121.
10- عابدینی بلترک، م.، و رضاپور، م. (1399). رابطه کمبودهای اجتماعی و مهارت فردی با توانمندسازی رفتاری در دانش‌آموزان دوره اول متوسطه شهر یزد. مجله آموزش و سلامت جامعه، ۷(۴)، ۲۵۷-۲۶۲.
11- عاشوری، م.، و یزدانی پور، م. (1397). بررسی تأثیر آموزش بازی‌درمانی گروهی با رویکرد شناختی رفتاری بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. مجله توان‌بخشی، ۱۹(۳)، ۲۶۲-۲۷۵.
12- علی‌اکبری دهکردی، م.، کاکوجویباری، ع.، محتشمی، ط.، و یکدله¬پور، ن. (1393). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر تنیدگی والدینی در مادران کودکان با آسیب شنوایی. شنوایی‌شناسی، 23(6)، 75-66.
13- محمدعینی، ز.، صادقی، ج.، درتاج، ف.، و همایونی، ع. (1399). مدل یابی روابط ساختاری تعارضات والدین و دانش آموزان با پرخاشگری: نقش میانجی بی‌تفاوتی اخلاقی. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷(۲)، ۴۱-۵۴.
14- میرزایی‌کوتنایی، ف.، شاکری نیا، ا.، اصغری، ف. (1394). رابطه تعامل والد- فرزند با سطح رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، ۲(۴)، ۳۴-۲۱.
15- نادری، ح.، هاشمی، س. م.، و معظمی، م. (1399). رابطه هوش فرهنگی و مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان پایه دهم مدارس پسرانه سلام شهر تهران. پژوهش اجتماعی، 12(48)، 64-86.
16- Barkley, R. A., Fischer, M., Edelbrock, C. S., & Smallish, L. (1990). The adolescent outcome of hyperactive children diagnosed by research criteria: I. An 8-year prospective follow-up study. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 29(4), 546-557.
17- Crick, N. R. (1996). The role of overt aggression, relational aggression, and prosocial behavior in the prediction of children's future social adjustment. Child development, 67(5), 2317-2327.
18- Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender, and social‐psychological adjustment. Child development, 66(3), 710-722.
19- Dewi, K. S., Prihatsanti, U., & Setyawan, I. (2015). Children's aggressive behavior tendency in central java coastal region: the role of parent-child interaction, father's affection and media exposure. Procedia Environmental Sciences, 23, 192-198.
20- Domoff, S. E., & Niec, L. N. (2018). Parent-child interaction therapy as a prevention model for childhood obesity: A novel application for high-risk families. Children and Youth Services Review, 91, 77-84.
21- Gilliam, W. S., & Shahar, G. (2006). Preschool and child care expulsion and suspension: Rates and predictors in one state. Infants & Young Children, 19(3), 228-245.
22- Goh, Y. S., Seetoh, Y. T. M., Chng, M. L., Ong, S. L., Li, Z., Hu, Y., ... & Ho, S. H. C. (2020). Using Empathetic CAre and REsponse (ECARE) in improving empathy and confidence among nursing and medical students when managing dangerous, aggressive and violent patients in the clinical setting. Nurse Education Today, 94(11), 45-53.
23- Gresham, F. M., & Elliott, S. N. (2008). Social skills improvement system (SSIS) rating scales. SSIS Rating Scales.
24- Hendriks, A. M., Bartels, M., Colins, O. F., & Finkenauer, C. (2018). Childhood aggression: a synthesis of reviews and meta-analyses to reveal patterns and opportunities for prevention and intervention strategies. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 91, 278-291.
25- Kingery, J. N., Erdley, C. A., & Scarpulla, E. (2020). Developing social skills. In Social skills across the life span (pp. 25-45). Academic Press.
26- Labella, M. H., & Masten, A. S. (2018). Family influences on the development of aggression and violence. Current opinion in psychology, 19, 11-16.
27- O’Handley, R. D., Radley, K. C., & Lum, J. D. (2016). Promoting social communication in a child with specific language impairment. Communication Disorders Quarterly, 37(4), 199-210.
28- Reed, J., & Byard, K. (2017). Fine Hp. Neuropsychological Rehabilitation of Childhood Brain Injury. Zare H, sharifi AA., Mousavi Sh (Persian translator). Eige Publications.
29- Ruane, A., & Carr, A. (2019). Systematic review and meta‐analysis of Stepping Stones Triple P for parents of children with disabilities. Family Process, 58(1), 232-246.
30- Sanders, M. R. (2003). Triple P–Positive Parenting Program: A population approach to promoting competent parenting. Australian e-journal for the Advancement of Mental Health, 2(3), 127-143.
31- Shan, W., Zhang, Y., Zhao, J., Zhang, Y., Cheung, E. F., Chan, R. C., & Jiang, F. (2019). Association between maltreatment, positive parent–child interaction, and psychosocial well-being in young children. The Journal of Pediatrics, 213, 180-186.
32- Skripkauskaite, S., Hawk, S. T., Branje, S. J., Koot, H. M., van Lier, P. A., & Meeus, W. (2015). Reactive and proactive aggression: Differential links with emotion regulation difficulties, maternal criticism in adolescence. Aggressive Behavior, 41(3), 214-226.
33- Street, N. W., McCormick, M. C., Austin, S. B., Slopen, N., Habre, R., & Molnar, B. E. (2016). Sleep duration and risk of physical aggression against peers in urban youth. Sleep health, 2(2), 129-135.
34- Swann Jr, W. B., Chang-Schneider, C., & Larsen McClarty, K. (2007). Do people's self-views matter? Self-concept and self-esteem in everyday life. American psychologist, 62(2), 84.
35- Vaillancourt, T. (2018). Handbook of child and adolescent aggression. Guilford Publications.
36- Wallace, N. M., Quetsch, L. B., Robinson, C., McCoy, K., & McNeil, C. B. (2018). Infusing parent-child interaction therapy principles into community-based wraparound services: An evaluation of feasibility, child behavior problems, and staff sense of competence. Children and Youth Services Review, 88, 567-581.