Investigating the Relationship Between Rumination and Perceived Stress with Life Satisfaction in Married Women in Shiraz
Subject Areas :
Fatemeh Dinakani
1
,
reza chalmeh
2
*
,
fatemeh abdolahi
3
1 - M. A in Educational Psychology, Fatemiyeh Shiraz Institute of Higher Education, Shiraz, Iran.
2 - Ph.D in educational psychology, Shiraz university, Shiraz, Iran.
3 - M. A in General Psychology, Fatemiyeh Shiraz Institute of Higher Education, Shiraz, Iran.
Keywords: Rumination, Perception stress, Life satisfaction, Married women, Shiraz.,
Abstract :
The aim of the present research was to explain the relationship between rumination and perceived stress with life satisfaction in married women in Shiraz. The research method was a descriptive and survey-based. The statistical population included all the women of Shiraz city, and 210 individuals were selected as the statistical sample size using a convenience sampling. Data were collected using the Hoeksma and Maro's Rumination Questionnaire (1991), Cohen et al.'s Perceived Stress Questionnaire (1983) and Diener Ammons Larsen and Griffin's Life Satisfaction Questionnaire (1985). The findings revealed that among the dimensions of rumination, the two components of preoccupation and depression had a negative and significant relationship with life satisfaction. However, there was no significant relationship between reflection and life satisfaction. In conclusion, the overall score of rumination was negatively and significantly related to life satisfaction, and ultimately, perceived stress is not a significant predictor of life satisfaction.
1- ابراهیمی، علی¬اصغر؛ و بخشی پور، ابوالفضل(1394). اثربخشی آموزش گروهی واقعیت درمانی بر اعتمادبه‌نفس و رضایت از زندگی زنان مطلقه تحت پوشش بهزیستی قوچان، سومین همایش ملی سلامت روان و تندرستی، قوچان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان.
2- احمدیان، علی(1391). تأثیر درمان شناختی ذهن¬آگاهی بر فشار خون، تنیدگی و شادکامی بیماران مرد مبتلا به فشارخون بیمارستان گلستان اهواز. پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز.
3- اورکی، محمد؛ صفاری¬نیا، مجید؛ و بهرامی، سجاد(1401). اثربخشی مداخله شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر استرس ادراک‌شده، سازگاری با بیماری، کیفیت زندگی و کارکردهای شناختی در بیماران تحت شیمی‌درمانی. مجله روانشناسی سلامت ایران، 5(4)، 45-58. doi:10.30473/ijohp.2023.63821.1249
4- ایران¬منش، مریم؛ سلطانی¬نژاد، امیر؛ و سلیمانی¬نژاد، احمد(1396) . اثربخشی آموزش روان‌درمانی مثبت نگر بر میزان عزت‌نفس و رضایت از زندگی زنان دارا جرائم اخلاقی زندان مرکز شهر کرمان، نهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، شرکت همایشگران مهر اشراق.
5- دهقانی‌فیروزآبادی، محمدحسین(۱۳۹۶). بررسی رابطه بین استرس ادراک‌شده، سبک‌های مقابله‌ای و نگرش مذهبی؛ با رضایت از زندگی مادران دارای کودک سرطانی. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (موسسه آموزش عالی نگاره)، 18(2)، 19-36.
6- رحمانیان، مهدیه؛ و میزابی¬اصل، مهدی(1402). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشخوار فکری و استرس ادراک‌شده زنان مبتلا به اختلال وسواسی-اجباری در شرایط پاندمی کرونا. رویش روانشناسی، 12(2)، 163-172. dor:20.1001.1.2383353.1402.12.2.15.1
7- شکوهی امیرآبادی، لیلا؛ خلعتبری، جواد؛ و رضابخش، حسین(1389). استرس ادراک‌شده در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج با سبک‌های اسنادی مختلف در سال 87. نوآوری مدیریت آموزشی (اندیشه¬های تازه در علوم تربیتی)، 5(4)، 107-119.
8- صداقت سروندانی، فاطمه(1395). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش حساسیت اضطرابی نشخوار فکری و بهبود تصویر بدنی در افراد دارای نشانگان اختلال بدریخت انگاری بدن. پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی .دانشگاه فردوسی مشهد.
9- منصوری، احمد؛ فرنام، علیرضا؛ بخشیپور رودسری، عباس؛ و محمودعلیلو، مجید(1389). مقایسه نشخوار فکری در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده، اختلال وسواس-اجبار، اختلال اضطراب فراگیر و افراد بهنجار. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 17(3)، 195-189.
10- نادری راوندی، مریم؛ صدیقی ارفعی، فریبرز؛ و بربری، مرضیه(1394). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و راهبردهای مقابله با میزان استرس ادراک‌شده در پرستاران . نشریه پرستاری ایران، 28(97)، 11-22.
11- همایونی، عاطفه؛ و حسینی، زهرا(1401). بررسی ارتباط استرس ادراک‌شده و اضطراب سلامتی با کیفیت زندگی طی پاندمی کرونا‌ویروس. طب پیشگیری، 9(1)، 38-49. doi:10.32598/JPM.9.1.3
12- Argyl., M. (2001). The psychology of happiness. London. Routledge.
13- Bernstein, M., Kovar, H., Paulussen, M., Randall, R. L., Schuck, A., Teot, L. A., & Juergensg, H. (2006). Ewing's sarcoma family of tumors: current management. The oncologist, 11(5), 503-519. doi:10.1634/theoncologist.11-5-503
14- Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior, 385-396. doi:10.2307/2136404
15- Johnson, D. P., & Whisman, M. A. (2014). Gender differences in rumination: A meta-analysis. Personality and individual differences, 55(4), 367-374. doi:10.1016/j.paid.2013.019
16- Lee, S. A., Jobe, M. C., Mathis, A. A., & Gibbons, J. A. (2020). Incremental validity of coronaphobia: Coronavirus anxiety explains depression, generalized anxiety, and death anxiety. Journal of anxiety disorders, 74, 102268. doi:10.1016/j.janxdis.2020.102268
17- Mimura, C., & Griffiths, P. (2004). A Japanese version of the perceived stress scale: translation and preliminary test. International journal of nursing studies, 41(4), 379-385. doi:10.1016/j.ijnurstu.2003.10.009
18- Peng, Y., Zhou, H., Zhang, B., Mao, H., Hu, R., & Jiang, H. (2022). Perceived stress and mobile phone addiction among college students during the 2019 coronavirus disease: The mediating roles of rumination and the moderating role of self-control. Personality and Individual Differences, 185, 111222. doi:10.1016/j.paid.2021.111222
19- Treynor, W., Gonzalez, R., & Nolen-Hoeksema, S. (2003). Rumination reconsidered: A psychometric analysis. Cognitive therapy and research, 27, 247-259. doi:10.1023/A:1023910315561
20- Tumminia, A., Vinciguerra, F., Parisi, M., Graziano, M., Sciacca, L., Baratta, R., & Frittitta, L. (2019). Adipose tissue, obesity and adiponectin: role in endocrine cancer risk. International journal of molecular sciences, 20(12), 2863. doi:10.3390/ijms20122863
21- Zhang, H. (2022). The influence of the ongoing COVID-19 pandemic on family violence in China. Journal of family violence, 37(5), 733-743. doi:10.1007/s10896-020-00196-8
22- Zhu, N., Zhang, D., Wang, W., Li, X., Yang, B., Song, J., ... & Tan, W. (2020). A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. New England journal of medicine, 382(8), 727-733. doi:10.1056/NEJMoa2001017
بررسی رابطه نشخوار فکری و استرس ادراک‌شده با رضایت از زندگی در زنان متأهل شهر شیراز
فاطمه دینکانی1، رضا چالمه2*، فاطمه عبدالهی3
1- کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، موسسه فاطمیهB شیراز.
fatemeh.dinakani1376@gmail.com
2- دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز. (نویسنده مسئول)
rezachalme@gmail.com
3- کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، موسسه فاطمیهB شیراز.
Fatemehabdolahi231372@gmail.com
تاریخ دریافت: [24/8/1401] تاریخ پذیرش: [12/12/1401]
هدف پژوهش حاضر باهدف تبیین رابطه‌ی نشخوار فکری و استرس ادراک‌شده با رضایت از زندگی در زنان متأهل شهر شیراز بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل تمام زنان شهر شیراز بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس 210 نفر به‌عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه نشخوار فکری هوکسما ومارو (1991)، پرسشنامه استرس ادارک شده کوهن و همکاران (1983) و پرسشنامه رضایت از زندگی داینر آمونز لارسن و گریفین (1985) استفاده شد. بر اساس یافته‌ها بین ابعاد نشخوار فکری دو مؤلفه‌ی در فکر فرورفتن و افسردگی با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشتند، اما بازتاب با رضایت از زندگی رابطه معنی‌داری نداشت. در نتیجهگیری می‌شود نهایت نمره کلی نشخوار فکری نیز با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشت و درنهایت استرس ادراک‌شده پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی نمی‌باشد.
واژگان کلیدی: نشخوار فکری، استرس ادراک‌شده، رضایت از زندگی، زنان متأهل، شیراز.
1- مقدمه
خانواده به‌عنوان یک نهاد اجتماعی برخاسته از پیوند زناشویی زن و مرد معرفی شده است که ازجمله جلوه‌های زندگی اجتماعی انسان وجود تعامل سالم و سازنده بین زن و شوهر است. خانواده یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه است. جامعه‌ای سالم از خانواده‌های سالم تشکیل‌شده و دستیابی به خانواده‌ای سالم زمانی تحقق می‌یابد که افراد، از سلامت روان و روابط مطلوب با همدیگر برخوردار باشند (,2022 Zhang). اولین زیربنای بنیادی شکل‌گیری خانوادۀ سالم روابط سازنده زن و شوهر است (Bernstein, Kovar, Paulussen, Randall, Schuck & Teot, 2006). یکی از تأثیرگذارترین عوامل بر استحکام خانواده، رضایت از زندگی میباشد. به‌عنوان یک ارزیابی کلی از کیفیت زندگی بر اساس معیارهای انتخاب شده است به این معناست که شرایط زندگی با معیارهای شخصی مقایسه می‌شود و افراد زمانی که شرایط زندگی‌شان مناسب است و با معیارهایی که برای آن تعیین کرده‌اند مطابقت دارد، سطح بالایی از رضایت از زندگی را تجربه می‌کنند. هدف از رضایت از زندگی، نگرش فرد، ارزیابی کلی از زندگی خود به‌طورکلی یا برخی از جنبه‌های زندگی مانند زندگی خانوادگی و تجربه تحصیلی است. تجربه شادی و رضایت از زندگی بالاترین هدف زندگی است و احساس غم و اندوه و ناخوشایند اغلب مانعی بر سر راه انجام وظایف به حساب می‌آید. رضایت از زندگی بازتابی از تعادل بین خواسته‌های شخصی و وضعیت فعلی است. به‌عبارت‌دیگر، هر چه شکاف بین سطح خواسته‌های فرد و موقعیت عینی بیشتر باشد، رضایت فرد کمتر می‌شود؛ بنابراین، رضایت از زندگی را میتوان به‌طور معناداری اندازه‌گیری کرد (ابراهیمی و بخشی پور، 1393). عوامل مختلفی می‌توانند بر رضایت از زندگی تأثیر بگذارند، یکی از این عوامل استرس ادراک‌شده است (اورکی، صفارینیا و بهرامی، 1401). استرس یکی از پدیده‌های رایج زندگی امروزی است. شهرنشینی، مهاجرت، صنعتی شدن، پیچیدگی جوامع و سازمان‌ها افراد را در معرض استرس زیادی قرار می‌دهد (شکوهی امیرآبادی، خلعتبری و رضابخش، 1389). استرس یکی از جنبه‌های طبیعی و اجتناب‌ناپذیر زندگی انسان مدرن است. استرس اثرات عاطفی، شناختی، رفتاری و فیزیولوژیکی بر افراد می‌گذارد و باعث برو بسیاری از بیماری‌های جسمی می‌شود. استرس ادراک‌شده موقعیتی است که ارزیابی کلی فرد را از میزان استرس‌زا بودن موقعیت‌های زندگی از دیدگاه خود منعکس می‌کند و مفهوم استرس ادراک‌شده با نقش ارزیابی در فرآیند استرس مرتبط است. (نادری راوندی، صدیقی ارفعی و بربری، 1394).
استرس ادراک‌شده به تنهایی نمی‌تواند بر رضایت از زندگی تأثیر بگذارد، به نظر می‌رسد که نشخوار فکری در این فرآیند نقش دارد (رحمانیان و میزابیاصل، 1402). نشخوار فکری یک تمرکز دائمی بر خود است که تکراری و مستمر است. تفکر در قالب نشخوار مداوم منجر به شکل‌گیری توجه آسیب‌شناختی می‌شود که علامت کلی آن توجه متمرکز بر خود است. افرادی که دچار نشخوار فکری هستند افسردگی بیشتری را نسبت به بقیه افراد تجربه می‌کنند. این افراد نه در شرایط استرس‌زا بلکه در همه‌ی مکان‌ها و زمان‌ها احساس خلق‌وخوی منفی دارند. نشخوار فکری درواقع یک راهبرد مقابله‌ای ناسازگارانه است که هنگام مواجهه با مشکل به کار می‌رود. نشخوار فکری باعث دسترسی و افزایش افکار منفی و آسیب‌رسان می‌شود و پیش‌بینی کننده اضطراب است (صداقت و سروندانی، 1395).
بر اساس گزارش جامعه شناسان و روان شناسان در سال‌های اخیر استرس‌های زندگی و نشخوار فکری تأثیر بسزایی بر سلامت جسمی و روانی زنان متأهل، احساس امنیت، آرامش و روابط نزدیک‌بین خانواده‌ها دارد (ایرانمنش، سلطانینژاد و سلیمانینژاد، 1396). افکار این‌چنینی در زنان دو برابر مردان میباشد و به بیانی زنان دو برابر مردان افکار منفی و تکراری دارند (Johnson & Whisman,2013).
2- مرور مبانی نظری و پیشینه
پژوهش‌های مختلفی به بررسی روابط بین متغیرهای پژوهش پرداخته‌اند. لی، جاب، ماتیس و گیبونز1 (2020) بیان داشتند که نشخوار فکری سبک تفکر تکراری با ظرفیت منفی است. این ویژگی با تمایل به تجزیه‌وتحلیل مکرر مشکلات، نگرانی و احساس درماندگی بدون اقدام برای ایجاد تغییرات مثبت، مشخص می‌شود. همچنین تومونیا، وینسیگوارا، پاریسی، گرازیانو، سیاکا، باراتا و همکاران2 (2019) نتیجه گرفتند که نشخوار فکری به‌عنوان شیوه‌ی ناسازگار مواجهه با استرس ادراک‌شده و تجربه‌های دشوار زندگی تعریف می‌شود که شامل تمرکز مکرر و منفعلانه بر روی احساسات و افکار منفی است. درواقع نشخوار فکری تلاشی برای درک علل و پیامدهای تجارب ناخوشایند است. در پژوهش دیگری پنگ، ژو، ژانگ، موا، هو و ژیانگ3 (2022) دریافتند که نشخوار فکری و خودکنترلی در درک مکانیسم‌های احتمالی زیربنای رابطه بین استرس ادراک‌شده میباشد. درنهایت همایونی و حسینی (1401) بیان داشتند که بین استرس ادراک‌شده با رضایت از زندگی همبستگی معناداری وجود ندارد، یعنی با افزایش استرس ادراک‌شده، رضایت از زندگی کاهش یا افزایش نمی‌یابد.
3- روششناسی
این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی است و با هدف بررسی رابطه بین نشخوار فکری و استرس ادراک‌شده و رضایت از زندگی در زنان متأهل شهر شیراز بود جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهر شیراز در زمستان 1400 بود. با توجه به اپیدمی بیماری کرونا و وجود محدودیت، از روش نمونه‌گیری در دسترس برای جمعآوری گروه نمونه استفاده شد. طبق نظر کلاین (2011) گروه نمونه برای هر آیتم 5 نفر بود و با توجه به تعداد آیتم‌ها 210 نفر به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند.
به‌منظور جمعآوری اطلاعات مورد نظر و سنجش معیارهای این پژوهش نیز از پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش پس از تکمیل و جمعآوری پرسشنامه به تجزیه‌وتحلیل پرسشنامه پرداخته شد. ابتدا آمار توصیفی متغیرهای پژوهش موردبررسی قرار گرفت و متغیرها از نظر نرمال بودن مورد سنجش قرار گرفتند. در ادامه از روشهای آماری همبستگی و رگرسیون خطی به آزمون فرضیههای پژوهش پرداخته شد. در این پژوهش از نرم‌افزار Spss24 جهت تجزیه‌وتحلیل دادهها استفاده شده است.
الف) پرسشنامه نشخوار فکری: این پرسشنامه توسط هوکسما و مارو (1991) برای سنجش نشخوار فکری طراحی و تدوین شده است. دارای 22 گویه است که جواب هر سؤال به‌صورت لیکرت 4 درجه‌ی از هرگز تا همیشه است. دارای سه مؤلفه یا خرده مقیاس است که شامل سؤالات زیر میباشد: بروز دادن (بازتاب): 21، 20،12، 11 و 7؛ در فکر فرو رفتن: 16، 15، 13، 10 و 5؛ افسردگی: 22، 19، 18، 14،17، 9، 8، 6، 4، 3، 2، 1. در پژوهش‌های خارجی پایایی 77% و روایی ان 90% است و ضریب همسانی درونی را 89/0 و ضریب آلفای کرونباخ را 94/0 گزارش کردند (Treynor, Gonzalez & Nolen-Hoeksema, 2003). آلفاي کرونبـاخ بـه دست آمده در نمونــۀ ایرانی 90/0 و همبستگی درون طبقه‌ای آن نیز 75/0 گزارش شده است (منصوري، فرنام، بخشیپور رودسري و محمودعلیلو، 1389).
ب) پرسشنامه استرس ادراک‌شده: پرسشنامه استرس ادراک‌شده توسط کوهن و همکاران (1983) تهیه شد و دارای سه نسخه ی 4- 10- 14 سؤالی است که برای سنجش استرس ادراک‌شده در یک ماه گذشته به کار می‌رود. افکار و احساسات درباره حوادث استرس‌زا، کنترل، غلبه، کنار آمدن با فشار روانی و استرس تجربه شده را مورد سنجش قرار می‌دهد. همچنین این مقیاس عوامل خطرزا در اختلافات رفتاری را بررسی می‌کند و فرایند روابط تنش‌زا را نشان می‌دهد. در این پژوهش از نسخه 14 سؤالی استفاده خواهد شد. ضرایب پایایی همسانی درونی مقیاس از طریق ضریب آلفای کرونباخ در دامنهای از 84/0 تا 86/0 در دو گروه از دانشجویان و یک گروه از افراد سیگاری در برنامه ترک به دست آمده است. مقیاس تنیدگی ادراک‌شده به‌طور معنی‌داری با رویدادهای زندگی، نشانه‌های افسردگی و جسمی، بهره‌مندی از خدمات بهداشتی، اضطراب اجتماعی و رضایت از زندگی پایین همبسته میباشد (Cohen, Kamarck & Mermelstein, 1983). میمورا و گریفیث4 در پژوهشی بر روی دانشجویان ژاپنی ضریب آلفای کرونباخ اصلی و مقیاس تجدید نظر شده ژاپنی را به ترتیب 88/0 و 81/0 بدست آوردند که این ضرایب به ضرایب پایایی نسخه اصلی خیلی نزدیک است، در مقیاس اصلی دو عامل 2/53 درصد واریانس را تبیین کردند. عامل اول 3/27 درصد و عامل دوم 9/25 درصد. درصورتی‌که مقیاس تجدیدنظر شده ژاپنی دو عامل 9/49 درصد واریانس را تبیین کردند. عامل اول 5/28 درصد واریانس و عامل دوم 4/21 درصد واریانس (Mimura & Griffiths, 2004). در پژوهش احمدیان (1391) ضرایب پایایی همسانی درونی از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای مؤلفههای ادراک مثبت از تنیدگی، 71/0 و ادراک منفی از تنیدگی 75/0 به دست آمد. ضمن اینکه ضریب آلفا برای کل نمرات پرسشنامه 84/0 مشخص گردید. همچنین در این پژوهش احمدیان (1391) با استفاده از روش تحلیل مواد ضرایب همبستگی به دست آمده برای ادراک مثبت از تنیدگی در دامنهی 49/0 تا 70/0 و ادراک منفی از تنیدگی در دامنهی 52/0 تا 77/0 و ضرایب همبستگی مواد مقیاس ادراک تنیدگی کل در دامنهی 51/0 تا 78/0 قرار داشت.
پ) پرسشنامه رضایت از زندگی: این پرسشنامه توسط داینر – امونز لارسن و گریفین در سال 1985 ساخته شده است. این مقیاس دارای 5 گویه است. برای هر گویه 7 گزینه کاملاً مخالف تا کاملاً موافق وجود دارد که گزینه کاملاً مخالف معادل نمره یک و گزینه کاملاً موافق معادل نمره هفت است. ازاین‌رو دامنهی نمرات این مقیاس از نمره 5 تا 35 در نوسان است. نمرات بالاتر نشان‌دهنده‌ی رضایت بیشتر از زندگی است. در پژوهش ارگیل5 (2001)، ضریب آلفا برابر 87% و ضریب بازازمایی آن 82% است و پایایی ان را با آلفای کرونباخ سنجیده شده و برابر 85% است. روایی آن به شیوه همگرا – افتراقی مطلوبی را برای مقیاس گزارش کرده‌اند.
4- یافته‌ها
4-1- یافتههای جمعیت شناختی
جدول 1. فراوانی شغل آزمودنی‌ها
شغل | بازنشسته | کارمند | آزاد | خانه‌دار | بیکار | مجموع |
تعداد | 4 | 88 | 35 | 61 | 22 | 210 |
درصد | 90/1 | 90/41 | 67/16 | 05/29 | 48/10 | 100 |
بر اساس جدول 1 بیشترین فراوانی مربوط به کارمندان (9/41 درصد) و سپس زنان خانه‌دار (29 درصد) بود. کمترین فراوانی نیز مربوط به زنان بازنشسته (9/1 درصد) بود.
جدول 2. فراوانی سنی آزمودنی‌ها
گروه سنی | 20-30 | 31-40 | 41-50 | بیش از 50 | مجموع |
تعداد | 48 | 103 | 51 | 8 | 210 |
درصد | 86/22 | 05/49 | 29/24 | 80/3 | 100 |
بر اساس نتایج جدول فوق بیشترین فراوانی سنی آزمودنی‌ها مربوط به دوره سنی 31-40 (49 درصد) و پس از آن 41-50 (24 درصد) میباشد.
جدول 3. فراوانی تحصیلات آزمودنی‌ها
تحصیلات | دیپلم و کمتر | فوق دیپلم | لیسانس | فوق‌لیسانس | دکترا | مجموع |
تعداد | 44 | 5 | 59 | 61 | 41 | 210 |
درصد | 95/20 | 38/2 | 1/28 | 05/29 | 52/19 | 100 |
با توجه به نتایج 95/20 درصد افراد دیپلم و کمتر از دیپلم دارند، 38/2 درصد فوق‌دیپلم، 1/28 درصد لیسانس، 05/29 درصد فوق‌لیسانس و 52/19 درصد نیز دکترا دارند.
جدول 4. میانگین، انحراف معیار، کجی و کشیدگی متغیرهای پژوهش
متغیرها | میانگین | انحراف معیار | کجی | کشیدگی | |
رضایت از زندگی | 37/22 | 6/5 | 08/0 | 22/0 | |
استرس ادارک شده | 83/42 | 08/7 | 26/0 | 62/0 | |
نشخوار فکری | بازتاب | 7/10 | 11/3 | 31/0 | 46/0 |
در فکر فرو رفتن | 02/11 | 15/3 | 37/0 | 08/0 | |
افسردگی | 62/25 | 94/6 | 33/0 | 43/0 | |
با توجه به جدول فوق و مقادیر کجی و کشیدگی، توزیع متغیرها نرمال بوده و بنابراین میتوان از آماره‌های پارامتریک استفاده کرد.
4-2- یافتههای استنباطی
در این قسمت فرضیههای پژوهش موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرند.
فرضیه اول: بین استرس ادارک شده و نشخوار فکری با رضایت از زندگی در زنان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
به‌منظور بررسی این فرضیه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج در جدول 5 آورده شده است.
جدول 5. ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش (210 n=)
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
1. رضایت از زندگی | 000/1 |
|
|
|
|
2. استرس ادارک شده | 043/0 | 000/1 |
|
|
|
3. بازتاب | 037/0 | *16/0 | 000/1 |
|
|
4. در فکر فرو رفتن | **32/0- | 08/0 | **60/0 | 000/1 |
|
5. افسردگی | **26/0- | *16/0 | **64/0 | **87/0 | 000/1 |
6. نشخوار فکری کلی | *22/0 | 13/0 | **77/0 | **92/0 | **96/0 |
*p<0.05, **p<0.01
بر اساس جدول فوق بین استرس ادراک‌شده و رضایت از زندگی رابطه معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین از بین ابعاد نشخوار فکری دو مؤلفه در فکر فرورفتن و افسردگی با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشتند اما بازتاب با رضایت از زندگی رابطه معنی‌داری نداشت. درنهایت نمره کلی نشخوار فکری نیز با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشت.
فرضیه دوم: استرس ادراک‌شده پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی زنان متأهل است.
برای بررسی این فرضیه پژوهش از روش تحلیل رگرسیون به شیوه هم‌زمان استفاده شد. نتایج در جدول 6 آورده شده است.
فرضیه سوم: نشخوار فکری پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی زنان متأهل است.
به‌منظور بررسی این فرضیه پژوهش نیز از روش تحلیل رگرسیون به شیوه هم‌زمان استفاده شد.
جدول 6. نتایج تحلیل رگرسیون استرس ادراک‌شده بر روی رضایت از زندگی
متغیر ملاک | متغیر پیش‌بین | R | R2 | F | Sig. | بتا | T | Sig. |
رضایت از زندگی | ادراک منفی از تنیدگی | 08/0 | 006/ | 28/0 | 56/0 | 013/0 | 42/0 | 66/0 |
| ادراک مثبت از تنیدگی | 020/0 | 22/0 | 35/0 |
بر اساس نتایج جدول فوق مقدار آماره F معنی‌دار نشده است و بنابراین معادله رگرسیون معنی‌دار نیست. همچنین ضریب بتای به‌دست‌آمده نیز از معنی‌داری برخوردار نمی‌باشد. بر این اساس فرضیه دوم پژوهش مبنی بر اینکه استرس ادارک شده پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی است تأیید نمی‌شود.
جدول 7. نتایج تحلیل رگرسیون نشخوار فکری بر روی رضایت از زندگی
متغیر ملاک | متغیر پیش‌بین | R | R2 | F | Sig. | بتا | t | Sig. |
رضایت از زندگی | بازتاب | 44/0 | 19/0 | 53/13 | 0001/0 | 08/0- | 60/0 | 45/0 |
در فکر فرو رفتن | 46/0- | 30/4 | 0001/0 | |||||
افسردگی | 37/0- | 26/3 | 0001/0 |
بر اساس نتایج جدول فوق 19 درصد واریانس رضایت از زندگی توسط ابعاد نشخوار فکری تبیین می‌شود. همچنین نتایج بیانگر این است که از بین سه مؤلفه نشخوار فکری (بازتاب، در فکر فرورفتن، افسردگی)، در فکر فرورفتن و افسردگی پیش‌بینی کننده منفی و معنی‌دار رضایت از زندگی بودند اما بازتاب نتوانست رضایت از زندگی را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی کند. علاوه بر این متغیر در فکر فرورفتن نسبت به افسردگی پیش‌بین قوی‌تری برای رضایت از زندگی بود (1/0=P). پس میتوان نتیجه گرفت که نشخوار فکری بر رضایت از زندگی تأثیر دارد.
5- بحث و نتیجهگیری
نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین مؤلفههای نشخوار فکری و رضایت از زندگی رابطه‌ی معناداری مشاهده نشد. همچنین از بین ابعاد نشخوار فکری دو مؤلفه در فکر فرورفتن و افسردگی با رضایت از زندگی رابطه منفی و معناداری داشتند، ما بازتاب با رضایت از زندگی معنی‌داری نداشت. درنهایت نمره کل نشخوار فکری با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشت که این نتیجه با پژوهش ژو، ژانگ، وانگ، لی، یانگ، سانگ و همکاران6 (2020) که به این نتیجه رسیدند که سطح منفی استرس ادراک‌شده باعث افزایش نشخوار فکری و کاهش رضایت از زندگی می‌شود هم سو میباشد.
با توجه به اینکه انسان موجود هدفمندی است و همیشه در پی ارزیابی از خود و زندگی خود است تا زمانی که به آنچه که می‌خواهد دست نیابد احساس رضایت نمی‌کند و این سطح رضایت با توسعه اقتصادی اجتماعی هم‌خوانی دارد و سطح رضایت از زندگی در افراد مختلف متفاوت است. افرادی که رضایت از زندگی بالایی دارند سلامت عمومی بهتری داشته و در مقابل رضایت از زندگی کمتر منجر به سلامت عمومی کمتر علائم افسردگی، مشکلات شخصی، رفتارهای نامناسب و وضعیت اجتماعی ضعیف‌تر می‌شود.
دلایل متفاوتی مثل: شرایط اقتصادی بد کشور، بیکاری، چالش‌های زندگی زناشویی، افزایش مشکلات ناباروری، کاهش تاب‌آوری و افزایش بیماری‌های جسمانی همگی باعث نشخوار فکری و درگیری‌های ذهنی می‌شود. با توجه که زنان در این شرایط خیلی به موضوع پیش‌آمده فکر می‌کنند و مدام دچار نشخوار فکری می‌شوند، درگیر احساس‌های منفی می‌شوند، خلقشان تنگ می‌شود دچار احساس افسردگی در سطوح مختلف می‌شوند پیس میتوان بیان کرد که این احساس افسردگی و نشخوار فکری باعث می‌شود از زندگی لذت نبرند و درنتیجه کاهش رضایت از زندگی را به دنبال دارد.
بر اساس نتایج جدول 6 مقدار آماره F معنی‌دار نشده است و بنابراین معادله رگرسیون معنی‌دار نیست. همچنین ضریب بتای به‌دست‌آمده نیز از معنی‌داری برخوردار نمی‌باشد. بر این اساس فرضیه دوم پژوهش مبنی بر اینکه استرس ادارک شده پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی است تأیید نمی‌شود؛ که این تحقیق با تحقیق دهقانی فیروزآبادی (1396) که به این نتیجه رسیدند که بین استرس ادراک‌شده و رضایت از زندگی رابطه‌ی وجود ندارد هم سو میباشد؛ اما با تحقیق ژو و همکاران (2020) که به این نتیجه رسیدند که استرس ادراک‌شده باعث کاهش رضایت از زندگی می‌شود ناهمسو میباشد.
با توجه به تعریف مفهومی استرس ادراک‌شده و اینکه فردی تا چه حد زندگی خود را غیرقابل‌پیش‌بینی و استرس‌زا ببیند و نوع درک افراد از میزان استرس و موقعیت استرس‌زا می‌تواند در کنترل کردن آن استرس متفاوت باشد. بعضی افراد از روش خودکار آمدی استرس ادراک‌شده استفاده می‌کنند و بعضی دچار درماندگی ادراک‌شده می‌شوند این استرس می‌تواند بر جنبه‌ای از زندگی تأثیر منفی و بر جنبه‌های دیگر تأثیر مثبت بگذارد، درواقع ممکن است فرد برای حل کردن موقعیت استرس‌زا با چالش‌های روبرو شود که به زندگی‌اش معنایی برای ادامه دادن ببخشد به بیان کامل‌تر میتوان گفت اگر شخصی ادراک منفی از استرس داشته باشد استرس را برای خودش خوشایند ندانسته و با دید منفی به آن نگاه می‌کند، بنابراین سعی می‌کند از طریق سبک‌های مقابله‌ی اجتنابی و هیجان مدار رفتار کنند ولی زمانی که شخص ادراک مثبتی از استرس داشته باشد وجود موقعیت‌های استرس‌زا را برای پیشبرد موفقیت‌های شخصی مهم می‌داند و مسئله مدار مشکلات را حل می‌کند. شناخت مسئله و مشکل، ریختن طرح برنامه‌ریزی و مهارت‌های مدیریت استرس در کاهش و درک استرس به شیوه مثبت اثرگذار میباشد. افرادی که تلاش می‌کنند مشکلاتشان را حل کنند سطح استرسشان کاهش می‌باید و افرادی که چنین تلاشی نمی‌کنند میزان استرس بالایی را تجربه می‌کنند (Zhang, 2022). حمایت ادراک‌شده خانواده و محیط باعث می‌شود سطح استرس در زنان کاهش یابد و استرس را به‌صورت مثبت ارزیابی کنند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده میتوان بیان کرد استرس ادراک‌شده لزوماً با رضایت از زندگی افراد ارتباطی ندارد.
بر اساس نتایج جدول 7، 19 درصد واریانس رضایت از زندگی توسط ابعاد نشخوار فکری تبیین می‌شود. همچنین نتایج بیانگر این است که از بین سه مؤلفه نشخوار فکری (بازتاب، در فکر فرورفتن، افسردگی)، در فکر فرورفتن و افسردگی پیش‌بینی کننده منفی و معنی‌دار رضایت از زندگی بودند اما بازتاب نتوانست رضایت از زندگی را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی کند. علاوه بر این متغیر در فکر فرورفتن نسبت به افسردگی پیش‌بین قوی‌تری برای رضایت از زندگی بود (1/0=P). پس میتوان نتیجه گرفت که نشخوار فکری بر رضایت از زندگی تأثیر دارد.
افرادی که دچار نشخوار فکری هستند احساس افسردگی همراه با تحریف‌های شناختی مثل تعمیم، انتزاع، مسئولیت مفرط دارند. نشخوار فکری به طرز غیرارادی وارد آگاهی فرد می‌شود و توجه فرد را از موضوعات اصلی منحرف می‌کند. باور زنان به هیجانات منفی و مشکل در کنترل این هیجانات خود باعث نشخوار فکری می‌شود. زنان بیشتر احتمال دارد احساسات خود را مسئول وضعیت هیجانی روابطشان بداند و تمام بار حفظ رابطه مثبت با دیگران را به دوش بکشند و این خود باعث نشخوار فکری می‌شود در این شرایط فرد شادکامی‌اش کاهش می‌یابد و احساسات منفی خود را بروز نمی‌دهد و آن را سرکوب می‌کند. با توجه به اینکه نشخوار فکری یکی از عوامل مؤثر بر سلامت روان افراد میباشد و می‌تواند تا حد زیادی بر افکار و خلق‌وخوی افراد تأثیر بگذارد فرد را از محیطش جدا می‌کند وی را در افکار درونی درگیر می‌کند و جلوی حل مسئله را می‌گیرد و با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق فوق نشخوار فکری در ارتباطات او در زندگی اجتماعی و شخصی افراد تأثیر منفی می‌گذارد و هر چه نشخوار فکری بالا برود باعث کاهش میزان رضایت از زندگی می‌شود.
بر مبنای پژوهش انجام شده میتوان نتیجه گرفت که بین مؤلفههای نشخوار فکری و رضایت از زندگی رابطه‌ی معناداری مشاهده نشد. همچنین از بین ابعاد نشخوار فکری دو مؤلفه در فکر فرورفتن و افسردگی با رضایت از زندگی رابطه منفی و معناداری داشتند، ما بازتاب با رضایت از زندگی معنی‌داری نداشت. درنهایت نمره کل نشخوار فکری با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنی‌داری داشت. در تبیین یافته‌ها میتوان بیان داشت که نشخوار فکری بر اثر فرورفتن فرد در فکر یا درگیر شدن افسردگی، رضایتش از زندگی کاهش می‌یابد و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فرضیه دوم پژوهش مبنی بر اینکه استرس ادراک‌شده پیش‌بینی کننده معنی‌دار رضایت از زندگی است تأیید نمی‌شود.. همچنین نتایج بیانگر این است که از بین سه مؤلفه نشخوار فکری (بازتاب، در فکر فرورفتن، افسردگی)، در فکر فرورفتن و افسردگی پیش‌بینی کننده منفی و معنی‌دار رضایت از زندگی بودند اما بازتاب نتوانست رضایت از زندگی را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی کند. علاوه بر این متغیر در فکر فرورفتن نسبت به افسردگی پیش‌بین قوی‌تری برای رضایت از زندگی بود (1/0=P). پس میتوان نتیجه گرفت که نشخوار فکری بر رضایت از زندگی تأثیر دارد. در تبیین این نتیجه میتوان گفت که برای داشتن یک زندگی نرمال نیازمند به رضایت از زندگی در ابعاد مختلف می‌باشیم و این نوع نگرش فرد به خود و زندگی بسیار زیاد مهم میباشد. عوامل زیادی می‌تواند باعث کاهش و یا افزایش میزان رضایت از زندگی شود. در این تحقیق به این نتیجه دست یافتیم که نشخوار فکری باعث کاهش رضایت از زندگی می‌شود درواقع هر چه میزان نشخوار فکری افزایش یابد میزان رضایت از زندگی کاهش می‌یابد. یکی از عواملی که تأثیرش را بر رضایت از زندگی موردبررسی قرار گرفت استرس ادراک‌شده بود نتایج بررسی‌ها نشان داد استرس ادراک‌شده تأثیری بر روی رضایت از زندگی ندارد و آن را افزایش یا کاهش نمی‌دهد؛ که با نتایج همایونی و حسینی (1401) همسو میباشد.
6- منابع
1- ابراهیمی، علیاصغر؛ و بخشی پور، ابوالفضل(1394). اثربخشی آموزش گروهی واقعیت درمانی بر اعتمادبه‌نفس و رضایت از زندگی زنان مطلقه تحت پوشش بهزیستی قوچان، سومین همایش ملی سلامت روان و تندرستی، قوچان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان.
2- احمدیان، علی(1391). تأثیر درمان شناختی ذهنآگاهی بر فشار خون، تنیدگی و شادکامی بیماران مرد مبتلا به فشارخون بیمارستان گلستان اهواز. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز.
3- اورکی، محمد؛ صفارینیا، مجید؛ و بهرامی، سجاد(1401). اثربخشی مداخله شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر استرس ادراک‌شده، سازگاری با بیماری، کیفیت زندگی و کارکردهای شناختی در بیماران تحت شیمی‌درمانی. مجله روانشناسی سلامت ایران، 5(4)، 45-58. doi:10.30473/ijohp.2023.63821.1249
4- ایرانمنش، مریم؛ سلطانینژاد، امیر؛ و سلیمانینژاد، احمد(1396) . اثربخشی آموزش روان‌درمانی مثبت نگر بر میزان عزت‌نفس و رضایت از زندگی زنان دارا جرائم اخلاقی زندان مرکز شهر کرمان، نهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، شرکت همایشگران مهر اشراق.
5- دهقانی‌فیروزآبادی، محمدحسین(۱۳۹۶). بررسی رابطه بین استرس ادراک‌شده، سبک‌های مقابله‌ای و نگرش مذهبی؛ با رضایت از زندگی مادران دارای کودک سرطانی. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (موسسه آموزش عالی نگاره)، 18(2)، 19-36.
6- رحمانیان، مهدیه؛ و میزابیاصل، مهدی(1402). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشخوار فکری و استرس ادراک‌شده زنان مبتلا به اختلال وسواسی-اجباری در شرایط پاندمی کرونا. رویش روانشناسی، 12(2)، 163-172. dor:20.1001.1.2383353.1402.12.2.15.1
7- شکوهی امیرآبادی، لیلا؛ خلعتبری، جواد؛ و رضابخش، حسین(1389). استرس ادراک‌شده در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج با سبک‌های اسنادی مختلف در سال 87. نوآوری مدیریت آموزشی (اندیشههای تازه در علوم تربیتی)، 5(4)، 107-119.
8- صداقت سروندانی، فاطمه(1395). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش حساسیت اضطرابی نشخوار فکری و بهبود تصویر بدنی در افراد دارای نشانگان اختلال بدریخت انگاری بدن. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی .دانشگاه فردوسی مشهد.
9- منصوری، احمد؛ فرنام، علیرضا؛ بخشیپور رودسری، عباس؛ و محمودعلیلو، مجید(1389). مقایسه نشخوار فکری در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده، اختلال وسواس-اجبار، اختلال اضطراب فراگیر و افراد بهنجار. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 17(3)، 195-189.
10- نادری راوندی، مریم؛ صدیقی ارفعی، فریبرز؛ و بربری، مرضیه(1394). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و راهبردهای مقابله با میزان استرس ادراک‌شده در پرستاران . نشریه پرستاری ایران، 28(97)، 11-22.
11- همایونی، عاطفه؛ و حسینی، زهرا(1401). بررسی ارتباط استرس ادراک‌شده و اضطراب سلامتی با کیفیت زندگی طی پاندمی کرونا‌ویروس. طب پیشگیری، 9(1)، 38-49. doi:10.32598/JPM.9.1.3
12- Argyl., M. (2001). The psychology of happiness. London. Routledge.
13- Bernstein, M., Kovar, H., Paulussen, M., Randall, R. L., Schuck, A., Teot, L. A., & Juergensg, H. (2006). Ewing's sarcoma family of tumors: current management. The oncologist, 11(5), 503-519. doi:10.1634/theoncologist.11-5-503
14- Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior, 385-396. doi:10.2307/2136404
15- Johnson, D. P., & Whisman, M. A. (2014). Gender differences in rumination: A meta-analysis. Personality and individual differences, 55(4), 367-374. doi:10.1016/j.paid.2013.019
16- Lee, S. A., Jobe, M. C., Mathis, A. A., & Gibbons, J. A. (2020). Incremental validity of coronaphobia: Coronavirus anxiety explains depression, generalized anxiety, and death anxiety. Journal of anxiety disorders, 74, 102268. doi:10.1016/j.janxdis.2020.102268
17- Mimura, C., & Griffiths, P. (2004). A Japanese version of the perceived stress scale: translation and preliminary test. International journal of nursing studies, 41(4), 379-385. doi:10.1016/j.ijnurstu.2003.10.009
18- Peng, Y., Zhou, H., Zhang, B., Mao, H., Hu, R., & Jiang, H. (2022). Perceived stress and mobile phone addiction among college students during the 2019 coronavirus disease: The mediating roles of rumination and the moderating role of self-control. Personality and Individual Differences, 185, 111222. doi:10.1016/j.paid.2021.111222
19- Treynor, W., Gonzalez, R., & Nolen-Hoeksema, S. (2003). Rumination reconsidered: A psychometric analysis. Cognitive therapy and research, 27, 247-259. doi:10.1023/A:1023910315561
20- Tumminia, A., Vinciguerra, F., Parisi, M., Graziano, M., Sciacca, L., Baratta, R., & Frittitta, L. (2019). Adipose tissue, obesity and adiponectin: role in endocrine cancer risk. International journal of molecular sciences, 20(12), 2863. doi:10.3390/ijms20122863
21- Zhang, H. (2022). The influence of the ongoing COVID-19 pandemic on family violence in China. Journal of family violence, 37(5), 733-743. doi:10.1007/s10896-020-00196-8
22- Zhu, N., Zhang, D., Wang, W., Li, X., Yang, B., Song, J., ... & Tan, W. (2020). A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. New England journal of medicine, 382(8), 727-733. doi:10.1056/NEJMoa2001017
Investigating the Relationship Between Rumination and Perceived Stress with Life Satisfaction in Married Women in Shiraz
Fatemeh Dinakani1, Reza Chamleh2*, Fatemeh Abdolahi3
1. M. A in Educational Psychology, Fatemiyeh Shiraz Institute of Higher Education, Shiraz, Iran.
fatemeh.dinakani1376@gmail.com
2. Ph.D in educational psychology, Shiraz university, Shiraz, Iran. (Corresponding Author)
rezachalme@gmail.com
3. M. A in General Psychology, Fatemiyeh Shiraz Institute of Higher Education, Shiraz, Iran.
Fatemehabdolahi231372@gmail.com
Abstract
The aim of the present research was to explain the relationship between rumination and perceived stress with life satisfaction in married women in Shiraz. The research method was a descriptive and survey-based. The statistical population included all the women of Shiraz city, and 210 individuals were selected as the statistical sample size using a convenience sampling. Data were collected using the Hoeksma and Maro's Rumination Questionnaire (1991), Cohen et al.'s Perceived Stress Questionnaire (1983) and Diener Ammons Larsen and Griffin's Life Satisfaction Questionnaire (1985). The findings revealed that among the dimensions of rumination, the two components of preoccupation and depression had a negative and significant relationship with life satisfaction. However, there was no significant relationship between reflection and life satisfaction. In conclusion, the overall score of rumination was negatively and significantly related to life satisfaction, and ultimately, perceived stress is not a significant predictor of life satisfaction.
Keywords: Rumination, Perception Stress, Life Satisfaction, Married Women, Shiraz.
[1] . Lee, Jobe, Mathis & Gibbons
[2] . Tumminia, Vinciguerra, Parisi, Graziano, Sciacca, Baratta & et al.
[3] . Peng, Zhou, Zhang, Mao, Hu & Jiang
[4] Mimura & Griffiths
[5] Argyl
[6] Zhu, Zhang, Wang, Li, Yang, Song & et al.